قصد داریم پرونده کاملی درباره انواع بیماری چشم و مراقبت از آن‌ها را بررسی کنیم. چند مورد از شناخته شده ترین بیماری‌ها و مشکلاتی که ممکن است برای چشم‌ها و سیستم بینایی پیش بیاید، را با هم ببینیم. در ادامه همراه ما باشید و مطالعه این مقاله مجله کرفس را از دست ندهید.
تصور اینکه روزی بینایی خود را از دست بدهید و یا با مشکلات بینایی جدی رو به رو شوید، بسیار دردناک خواهد بود. این موضوع برای افراد نابینایی که روزی قدرت بینایی داشتند، نسبت به افرادی که به صورت مادرزادی نابینا هستند، بسیار دردناک‌تر و وخیم‌تر خواهد بود. بنابراین شما هم بر این باورید که مراقبت از بینایی و حفاظت از چشمان بسیار مهم و حیاتی می‌باشد.
اما در این میان بیماری‌ها و عواملی هستند که می‌توانند مشکلاتی را برای بینایی افراد به وجود بیاورند و سلامت چشمان را در معرض خطر قرار دهند. با توجه به پیشرفت روز افزون علم پزشکی، حفاظت از چشم و درمان بیماری‌های مختلف چشم نسبت به گذشته بسیار ساده‌تر و موفقیت آمیزتر صورت می‌پذیرد. اما شناخت بیماری‌های چشم و آشنایی با روش‌های مراقبت از چشم میتواند کمک زیادی در راستای سلامت چشم و حفظ قدرت بینایی بکند. به همین دلیل در ادامه به معرفی و بررسی چند مورد از این بیماری‌ها خواهیم پرداخت.
انواع اختلال و بیماری چشم
۱) خشکی چشم (dry eye)
وظیفه اشک چشم برای مرطوب نگه داشتن چشم‌ها و به عنوان یک روان کننده طبیعی، بسیار مهم است. بیماری خشکی چشم، به معنای عدم تولید اشک کافی برای مرطوب نگه داشتن چشم و روان کردن عمل پلک زدن است. سندروم خشکی چشم در زنان بیشتر از مردان اتفاق می‌افتد. همچنین با افزایش سن، احتمال بروز این بیماری افزایش می‌یابد. استفاده از شست و شو دهنده‌ها و اشک مصنوعی، میتواند کمک زیادی به برطرف کردن این مشکل بکند. همچنین ممکن است در برخی شرایط، پزشکان جراحی و سایر اقدامات لازم را انجام دهند.
۲) تخریب ماکولا (Macular Degeneration)
ماکولا بخشی از ساختمان چشم است که در مرکز شبکیه قرار دارد و وظیفه انتقال اطلاعات از چشم به مغز را بر عهده دارد. هنگامی که این قسمت از چشم شروع به زوال و افت عملکرد بکند، مشکلاتی برای بینایی فرد پیش می‌آید. این بیماری معمولا با افزایش سن اتفاق می‌افتد. به طور کلی زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به تخریب ماکولا قرار دارند اما احتمال ابتلا به تخریب ماکولا در سنین پایین در مردان بیشتر است.
تخریب ماکولا بیشتر در دید مرکزی تاثیر دارد. به طوری که با وقوع این بیماری، افراد در کارهای روزمره نظیر مطالعه، رانندگی و واضح دیدن اشیاء، دچار مشکل می‌شوند.
۳) آب مروارید (Cataracts)
آب مروارید یکی دیگر از انواع بیماری چشم به خصوص در میان افراد با سنین بالا می‌باشد. این بیماری در اثر کدر شدن عدسی چشم رخ می‌دهد. علت این موضوع، تجمع پروتئین‌های چشم در نقاط خاصی از ساختمان چشم و عدسی است. آب مروارید به تدریج و با سرعت نسبتا کم پیشرفت می‌کند. اما میتواند در صورت عدم درمان، بینایی فرد را با مشکلات جدی موواجه کند. درمان آب مروارید آسان و موفقیت آمیز خواهد بود. به طوری که تقریبا همه افراد پس از عمل جراحی سرپایی ساده، بینایی خود را به طور کامل به دست می‌آورند. اطلاعات بیشتری درباره آب مروارید چشم در این مقاله بخوانید!
۴) ناخنک چشم یا پتریژیوم (pterygium)
ناخنک چشم یا در اصطلاح پزشکی بیماری پتریژیوم یک ضایعه چشمی است که به صورت مثلث در ناحیه اتصال سیاهی چشم ایجاد می‌شود. به طوری که قسمتی از آن در ناحیه سفیدی و قسمت دیگر آن به روی قرنیه چشم می‌رود. ناخونک سفیدی چشم در اثر رشد بافت‌های خوش‌خیم و رگهای التهاب‌یافته ایجاد می‌شود و گاهی آزاردهنده است. بیماری ناخونک چشم ممکن است در ابتدا مشخص نباشد، اما وقتی رفته‌رفته بزرگ‌تر می‌شود، علائم آن نیز خود را نشان می‌دهند.
۵) تنبلی چشم (Amblyopia)
بیماری آمبلیوپی یا تنبلی چشم، یکی از انواع بیماری چشم شایع در میان کودکان است. این اختلال بینایی، به معنی کاهش قدرت بینایی در یکی از چشمان است. هنگامی که هماهنگی لازم میان چشم و مغز ایجاد نشود و این دو به خوبی با هم کار نکنند، تنبلی چشم اتفاق می‌افتد. امکان دارد تنبلی چشم در کودکی به خوبی درمان شود، اما در اکثر اوقات این بیماری تا بزرگسالی همراه فرد خواهد بود.
۶) انحراف چشم یا استرابیسم (Strabismus)
استرابیسم به معنی عدم تعادل و هماهنگی در وضعیت قرارگیری دو چشم است. به طوری که معمولا وضعیت قرارگیری چشم‌ها در جهات مختلف به نظر می‌رسد و نمی‌توانند همزمان روی یک نقطه تمرکز کنند. این بیماری نیز بیشتر در کودکان و به صورت مادرزادی، در بدو تولد نمایان می‌شود.
در اینجا بخوانید!
۷) گلوکوم ، فشار چشم (Glaucoma)
بیماری گلوکوم شامل افزایش فشار مایع طبیعی داخل چشم به طور آرام و تدریجی است. این موضوع میتواند به عصب بینایی چشم آسیب وارد کند و باعث کاهش دید و حتی کوری در افراد بشود. اغلب با تشخیص و درمان زود هنگام، می‌توان چشمان را از آسیب جدی ناشی از گلوکوم یا فشار چشم محافظت کرد.
۸) آستیگمات (Astigmatism)
بیماری آستیگمات یا آستیگماتیسم به معنی ایجاد مشکل در تمرکز تصاویر به صورت منظم و درست بر روی چشم است. آستیگمات باعث نا منظم و نا متقارن شدن شکل قرنیه و در نتیجه ایجاد مشکل در تمرکز تصاویر توسط قرنیه می‌شود. در اثر آستیگمات، بیمار تاری دید را تجربه خواهد کرد. سایر عوارض جانبی مانند سردرد به دلیل تحمل فشار زیاد جهت واضح کردن تصاویر نیز ممکن است در اثر آستیگمات بروز دهند. از مالیدن بی دلیل حالت کروی چشم‌ها خودداری کنید. اینکار باعث بروز آستیگمات خواهد شد.
بیماری آستیگمات، تفاوت آستیگمات و ضعیفی چشم چیست؟ در این مقاله بیشتر بخوانید!
۹) بلفاریت (Blepharitis)
در قاعده مژه‌ها، غدد ریزی وجود دارند که با نام غدد چربی شناخته می‌شوند. اگر این غدد مسدود شوند، بیماری به نام بلفاریت رخ خواهد داد. بلفاریت باعث ملتهب و متورم شدن پلک‌ها خواهد شد. این بیماری میتواند درد زیادی به دنبال داشته باشد و بسیار تحریک کننده باشد. این بیماری در برخی موارد ممکن است شبیه شوره سر به نظر برسد.
با رعایت بهداشت چشم و استفاده از داروهای تجویزی پزشک، می‌توان بلفاریت یا گل مژه را درمان کرد.
۱۰) هوردولوم (Hordeolum)
ممکن است تا الان چیزی در مورد این بیماری چشمی چیزی نشنیده باشید، اما هوردولوم به عنوان یکی از رایج ترین بیماری‌ها که احتمالا شما هم آن را تجربه کرده‌اید، شناخته می‌شود. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌ها در قاعده مژه‌ها تجمع یابند و تکثیر شوند. در نتیجه ممکن است پلک‌ها متورم و زخم شوند. البته این بیماری در اکثر مواقع بعد از چند روز برطرف می‌شود. در موارد نادر ممکن است جراحی نیاز شود. با رعایت بهداشت چشم‌ها، می‌توان از بروز این بیماری جلوگیری کرد.
۱۱) التهاب و قرمزی چشم (Conjunctivitis)
ممکن است در شرایطی غشا نازک محافظت کننده از چشم، ملتهب و قرمز شود. دلایل مختلفی مثل عفونت‌های باکتریایی و ویروسی می‌توانند موجب این امر شوند. حتی ایجاد حالات آلرژیک در هنگام بروز بیماری هم از دلایل قرمزی چشم است. این حالت بیشتر در کودکان دیده می‌شود. زیرا در بسیاری از مواقع با دست آلوده، چشم‌های خود را لمس می‌کنند.
۱۲) میگرن چشمی (Ocular migraine)
میگرن چشمی یکی از بیماری‌هایی که میتواند باعث کاهش بینایی و یا حتی نابینایی در مدت کوتاه (کمتر از یک ساعت) شود. این اتفاق اغلب با سردردهای میگرنی رخ می‌دهد. متخصصان معتقدند علت اصلی ابتلا به این عارضه عبارت است از:
- اسپاسم در رگهای خونی شبکیه و پوشش پشت چشم
- تغییراتی که در سلولهای عصبی شبکیه چشم
۱۳) سرگیجه و سیاهی رفتن چشم (dizziness)
همه ما برای یک بار هم که شده سرگیجه و سردرد را تجربه کرده‌ایم. وقتی به یکباره از جایمان برمی‌خیزیم، دچار سرگیجه می‌شویم. دلایل بسیاری مثل کم‌آبی بدن، مصرف برخی داروها، کمبود ویتامین، کم خونی و … میتواند از دلایل اصلی ایجاد سرگیجه باشد. بهتر است در صورت تدامل این حالت به پزشک متخصص مراجعه کنید.
درباره سرگیجه ناگهانی و سیاهی رفتن چشم بیشتر بدانید!
۱۴) سیرنگوما ، دانه‌های چربی زیر چشم (Syringoma)
از بین بردن چربی زیر چشم به نظر کار سختی می‌آید. به چربی‌هایی که در زیر چشم تجمع می‌کند، در اصطلاح علمی «سیرنگوما» گفته می‌شود. این جوش‌های ریز اغلب به رنگ سفید هستند و وجود آن‌ها کمی آزاردهنده است. با مراجعه به پزشک میتوانید با روش‌های درمانی مثل لیزر، این اختلال را برطرف کنید.
۱۵) احساس شن در چشم یا گریتی آیز ( Gritty eyes )
احساس خشکی شدید چشم و وجود شن و ماسه در آن به خصوص در هنگام بیدار شدن از خواب هنگام صبح ممکن است علائم بیماری خشکی چشم یا همان ریگ چشم باشند که افراد هنگام مراجعه به چشم پزشک از آن شکایت می‌کنند. بیماران همچنین ممکن است علائمی نظیر خارش شدید چشمان، سوزش چشم، حساسیت شدید به نور زمان بیدار شدن از خواب، سخت بودن باز کردن چشمان و احساس درد در چشم‌ها را نیز تجربه کنند. در این مقاله اطلاعات بیشتری درباره علت احساس شن در چشم مطالعه کنید.
۱۶) میلیا چشمی (Milia)
میلیا به برجستگی‌ها یا کیست‌های کوچک و سفید رنگی گیفته می‌شود که زیر پوست نواحی اطراف پلک، گونه، چانه، بینی و به طور کلی نواحی مختلف پوست صورت تشکیل می‌شوند. البته ممکن است در برخی قسمت بدن نیز مشاهده شوند. این برجستگی‌ها در اثر تجمع کراتین، پروتئین و برخی مواد دیگر زیر پوست ایجاد می‌شوند و اندازه آن‌ها بین ۱ الی ۲ میلی متر است. این بیماری در نوزادان شایع‌تر است اما به طور کلی در هر سنی ممکن است رخ دهد. برای اینکه اطلاعات بیشتری درباره میلیا در نوزادان و بزرگسالان بدست آورید، مقاله کاملی برای شما عزیزان تحت عنوان میلیا زیر چشم و روش‌های درمان آن قرار دادیم.
نکاتی در خصوص مراقبت از سلامت چشم‌ها
در این قسمت قصد داریم به معرفی و بررسی نکاتی در خصوص مراقبت و محافظت از سلامت چشم‌ها بپردازیم. روش‌های مراقبت از حس بینایی و حفظ سلامت چشم‌ها عبارتند از:
۱) خوراکی های تقویت بینایی
شاید کمی عجیب باشد اما سلامت چشم‌ها و سیستم بینایی از سلامت بشقاب غذایی شما آغاز می‌شود. به همین منظور گنجاندن مواد غذایی نظیر اسیدهای چرب امگا ۳ و امگا ۶، ویتامین‌های A ، C و E ، روی و لوتئین میتواند برای سلامت چشم‌ها و جلوگیری از انواع بیماری چشم مفید واقع شود. سبزیجاتی نظیر اسفناج و کلم پیچ، انواع ماهی‌ها، تخم مرغ، حبوبات، مرکبات و … از جمله این مواد غذایی هستند.
در این مقاله بخوانید!
۲) پرهیز از استعمال دخانیات
در راستای سلامت چشم‌ها و محافظت از آن‌ها، یکی از مواردی که باید به طور جدی مورد توجه قرار بگیرد، ترک سیگار است. در صورت استعمال دخانیات، سلامت چشم‌ها به طور جدی تهدید خواهد شد. و در صورت کنار گذاشتن دخانیات، تغییرات چهره بعد از ترک سیگار کاملا مشهود خواهد بود.
۳) استفاده از عینک آفتابی و وسایل محافظت از چشم
استفاده از عینک آفتابی برای محافظت از چشم در برابر اشعه مضر نور خورشید و اشعه‌های فرابنفش (uv) بسیار مهم است. همچنین هنگام استفاده از مواد خطرناک در فضای بسته یا حتی فضای باز، در هنگام انجام برخی ورزش‌ها و در حین انجام برخی فعالیت‌های پرخطر مانند جوشکاری و تراشکاری، باید از ابزار و عینک‌های محافظ چشم استفاده کرد تا از بروز انواع بیماری چشم جلوگیری شود.
۴) ورزش چشم
از خیره شدن طولانی مدت به صفحات نمایش پرهیز کنید، این موضوع میتواند سبب بروز انواع بیماری چشم، آسیب رسیدن تدریجی به چشم‌ها در طولانی مدت و خستگی چشم در کوتاه مدت شود. بنابراین سعی کنید تا حد امکان از صفحات نمایش فاصله بگیرید و از خیره شدن طولانی مدت به آن‌ها پرهیز کنید. ورزش‌های چشمی نیز می‌توانند در این مورد مفید واقع شوند.
ورزش چشم برای رفع خستگی ، خیلی زیاد به صفحه موبایل نگاه می‌کنید؟!
در اینجا بیشتر بخوانید!
۵) مراجعه منظم به چشم پزشکی
با مراجعه منظم به چشم پزشکی می‌توان از بروز بیماری‌های مختلف آگاه شد و به موقع به درمان آن‌ها پرداخت. شاید این سوال برای شما پیش بیاید که رنگ چشم‌ها در سلامت وجلوگیری از اختلالات موثر است یا خیر؟ باید بگوییم خیر
عنبیه چشم متشکل از رنگدانه‌ها و بافتی عضله‌ای و نازک است که در پاسخ به نور موجب باز و بسته شدن چشم می‌شود. در مرکز عنبیه، مردمک چشم قرار دارد. سلولهای عنبیه که رنگدانه‌های چشم انسان را تشکیل می‌دهند، با نام ملانوسیت یا ملانین شناخته می‌شوند. ملانوسیت‌ها مسئولیت رنگ مو و پوست شما را نیز بر عهده دارند.
در ساختمان چشم شما، دو رنگدانه قهوه‌ای تیره و قرمز وجود دارد. به طوریکه چشم‌های تیره رنگدانه قهوه‌ای بیشتری نسبت به چشم‌های روشن دارند. درباره راز دیگر رنگ‌های چشم مانند آبی، عسلی و یا خاکستری پیشنهاد میکنم مطالعه این مقاله را از دست ندهید!
چشم های شما چه رنگی است؟ تغییر رنگ چشم به چه روش هایی امکان پذیر است؟
بیشتر بخوانید.
۶) فواید و عوارض گریه کردن
گریه کردن برخلاف تصور رایج که همیشه در سخت‌ترین لحظات زندگی اتفاق می‌افتد، همیشه هم بد نیست. جالب است بدانید یکی از فواید گریه برای بدن کمک به دفع سموم از بدن است. گریه زمانی اتفاق می‌افتد که دچار هیجان زیادی شده‌اید. با وجود تمام فواید گریه کردن، نباید در این کار زیاده‌روی کنید. اگر زیاد گریه کنید، موجب خشک شدن چشم‌ها می‌شود.
عوامل دیگری مانند پف زیر چشم ، افتادگی پلک و یا سیاهی زیر چشم میتواند در زیبایی ظاهری شما موثر باشد. با رعایت اصول تغذیه و مراقبت از چشم‌ها تا حد بالایی قابل کنترل هستند. اما در برخی موارد شرایط ارثی تاثیرگذار است.
۷) لنز طبی چشمی
لنز طبی یا لنز تماسی، به دیسک‌های منحنی شکل و خمیده پلاستیکی گفته می‌شود که شفافیت بسیار بالا و ضخامت خیلی کمی دارند. این ابزارهای پزشکی که معمولا با هدف بهبود قدرت بینایی و رفع مشکل به وجود آمده برای چشم ساخته می‌شوند، بر روی لایه بیرونی و پوشیده شده از اشک قرنیه قرار می‌گیرند. به همین دلیل که به صورت مستقیم با قرنیه در تماس هستند، به این لنزهای طبی لنز تماسی نیز گفته می‌شود. به طور کلی سه نوع لنز طبی وجود دارد. لنزهای طبی نرم، لنزهای طبی سخت و لنزهای توریک که خود آن‌ها به دو دسته نرم و سخت تقسیم می‌شوند.
در مقاله‌ای با عنوان آشنایی با لنز طبی چشم میتوانید اطلاعات کامل‌تری درباره نحوه استفاده از لنز و عوارض و مزایای آن بخوانید!
در اینجا…
سخن پایانی
در این مقاله به معرفی و بررسی شایع ترین انواع بیماری چشم پرداختیم. و چند مورد از مهم ترین نکات در خصوص مراقبت و محافظت از چشم را برای شما بیان کردیم. امیدواریم مطالعه این مقاله برای شما مفید واقع شود و به شناخت خوبی از بیماری‌های چشم دست پیدا کرده باشید. همچنین مراقبت اصولی وتغذیه مناسب هم فراموش نشود!
