آلرژی حساسیت غیر طبیعی بدن به مواد به‌خصوصی (مخصوصاً پروتئین‌ها) می‌باشد. از انواع رایج آلرژی در انسان می‌توان از زکام یا تب یونجه، لکه‌های پوستی، واکنش نشان دادن به بعضی از مواد تزریقی به بدن (پنی سیلین) و مواردی از قبیل آسم را نام برد.
در محیط اطراف ما مواد مختلف و بی‌شماری وجود دارند که واکنش‌های آلرژیک یا حساسیتی ایجاد می‌کنند. آن‌ها ممکن است به‌صورت ذرات گردوغبار با ذرات هاگ با گرده گیاهان بوده و از طریق بینی یا چشم‌ها وارد شوند و یا از طریق تزریق واکسن با آنتی‌بیوتیک و یا حتی از طریق مواد غذایی وارد بدن شوند. بعضی افراد حتی نسبت به بال یا نیش حشرات حساسیت دارند.
در یک واکنش آلرژیک ماده‌ای که تولید واکنش می‌کند آلرژن یا آنتی ژن نامیده می‌شود و ماده‌ای که در بدن در حل فرآیند حساس شدن ایجاد می‌شود آنتی بادی یا آنتی کور نام دارد. باوجودی که آنتی کورها یکی از راه‌های دفاعی مهم در برابر عفونت‌ها هستند، ولی در حالت‌های آلرژیکی واکنش‌های نامطلوب تولید می‌کنند. ایجاد برخی از واکنش‌های آلرژیک ممکن است
ساعت‌ها طول بکشد ولی برخی سریعاً اتفاق افتاده و بیهوشی ایجاد می‌کنند. مواد آلرژیک سبب کاهش فشارخون، اختلال در تنفس و به وجود آمدن رنگ آبی کبودی در پوست می‌شوند.
در هنگام ورود مواد آلرژیک به بدن، این مواد با آنتی بادی یا آنتی کور ترکیب‌شده و در بدن ماده‌ای بنام هیستامین تولید می‌کنند و این هیتامین است که روی خون و سایر مناطق بدن اثر کرده و علامات آلرژیک از قبیل خارش، تورم و لکه‌های پوستی را ایجاد می-کند. مثلاً در بیماری زکام یا تب یونجه که معمولاً در اثر ورود ذرات گرده یا هاگ به بدن ایجاد می‌شود، وقتی این ذرات با مخاط بینی تماس می‌یابند واکنش آنتی ژن – آنتی کور ایجادشده و هیستامین آزاد می‌شود.
هیستامین آزاد شده سبب گشاد و منبسط شدن مویرگها و سیاهرگ‌ها شده و راه‌های بینی و چشم قرمز رنگ و متورم شده و ترشح و آبریزش از چشم و بینی شروع می‌شود.
بر اساس این نظریه برای درمان انواع مختلف واکنش‌های آلرژیک از داروهای آنتی هیستامین استفاده می‌شود و این داروها از طریق ساختمان شیمیایی خود عمل هیستامین را متوقف می‌کنند. داروهای ضد هیستامین یا آنتی هیستامین می‌توانند برای مقابله با بیماری‌هایی مثل آسم، تب یونجه، لکه‌های جلدی یا پوستی دارویی و واکنش به نیش حشرات یا واکسن‌ها استفاده شوند. ولی هنوز دانشمندان در کشف داروهایی برای واکنش‌های شدید آلرژیک موفق نبوده اند.
در بیماری‌های آلرژیک که در اثر آنتی ژن-های محیطی ایجاد می‌شوند، در صورت اجتناب از موادی که سبب حساسیت فردی نشود، بیماری قابل کنترل است.
حالا مسأله این جاست که چرا یک فرد آلرژیک است و دیگری نیست؟ چرا یک فرد نسبت به یک ماده به‌خصوص حساسیت نشان می‌دهد ولی دیگری نسبت به همان ماده واکنشی نشان نمی‌دهد؟ دانشمندان هنوز جواب قانع کننده ای برای این سؤالات پیدا نکرده‌اند، ولی بعضی از دانشمندان معتقدند که وراثت نقش مهمی را در واکنش‌های آلرژیک بازی می‌کند.
برای تشخیص واکنش‌های آلرژیکی از تزریق مقدار بسیار کم ماده آلرژن به پوست استفاده می‌کنند، درصورتی‌که فرد نسبت به آن ماده آلرژی داشته باشد در محل تزریق لکه‌های پوستی قرمز رنگی ایجاد می‌شود.
علامت حمله‌های آلرژی چیستند؟
حمله‌های آلرژی معمولا با تظاهرات زیر خود را آشکار می سازد:
- عطسه که معمولا صبح ها شدید تر است.
- آبریزش بینی که معمولا بی رنگ است و از هر دو سوراخ بینی خارج می شود.
- خارش که می تواند چشم، بینی، گوش، حلق و پوست صورت را در بر گیرد.
- گرفتگی بینی
- سرفه
- اشک ریزش
- ترشح پشت حلق که معمولا بی رنگ است
- سردرد
همانطور که ملاحظه نمودید، علایم حمله آلرژیک بسیار شبیه به سرماخوردگی است. پزشک می تواند در افتراق این دو به شما کمک کند. حمله آلرژیک می تواند فصلی یا دائمی باشد. در بعضی افراد علایم در تمام طول سال وجود دارد، اما در فصل یا فصلهای خاصی تشدید می یابد. زمینه ارثی در ایجاد آلرژی نقش دارد و معمولا در افراد یک خانواده بیشتر دیده می شود.
درمان آلرژی شامل سه مرحله است:
۱.اجتناب از عوامل محرک (آلرژن)
۲. درمان علامتی
۳. واکسیناسیون و حساسیت زدایی
هر چند برخی از مواد بیش تر می توانند حساسیت زا باشند اما همیشه نمی توان از عوامل حساسیت زا اجتناب کرد و این عوامل در افراد مختلف می توانند متفاوت باشند. گرده گل و گیاه از عوامل شناخته شده شایع برای ایجاد رینیت آلرژیک می باشد. افرادی که آلرژی فصلی دارند اغلب به گرده گل و گیاه حساس هستند و بیشتر در بهار و پاییز مشکلشان شدت می یابد.
اغلب افراد به درمان علامتی پاسخ خوبی می دهند. این درمانها اغلب شامل استفاده از ترکیبات آنتی هیستامین و کورتیکواسترویید می باشد. داروهای دیگری نیز هستند که از ترکیبات یاد شده نبوده و در درمان علامتی کاربرد دارند. درمان علامتی به این معنا است که زمانی که فرد دچار تشدید علایم می گردد از این داروها اگر استفاده نماید، علایمش فروکش می کند اما با قطع دارو علایم فرد ممکن است عود نماید.
واکسیناسیون یا حساسیت زدایی در موارد شدید که به درمانهای علامتی پاسخ نمی دهد و آلرژی در تمام طول سال فرد را رنج می‌دهد توصیه می شود. این روش درمانی بین سه تا پنج سال طول می کشد و موفقیت ۷۰ تا ۸۰ درصد دارد و در کلینیک های تخصصی آلرژی انجام می شود.
پرسش های رایج در مورد آلرژی و حساسیت
۱. آیا افرادی که رینیت آلرژیک دارند استعداد بیشتری برای ابتلا به آسم دارند؟
بله، این افراد نسبت به کسانی که زمینه آلرژی ندارند به ابتلا به آسم مستعدترند
۲. درصورت عدم درمان رینیت آلرژیک چه مشکلاتی ممکن است برای فرد ایجاد گردد؟
التهاب مداوم یا مکرر بینی و سینوسها درصورت عدم درمان می تواند منجر به سینوزیت مزمن و ایجاد پولیپ در بینی شود که در اینصورت درمان جراحی نیز ممکن است ضرورت یابد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سینوزیت و پولیپ بینی اینجا را کلیک کنید.
۳. آیا درمان رینیت آلرژیک احتمال ابتلا به آسم را در این بیماری کاهش می دهد؟
خیر
