احتمالاً شما تجربه پرسه‌زنی در شبکه‌های اجتماعی را دارید و شاید به دنبال آن به این فکر کرده باشید که زندگی همه از شما بهتر است؛ ولی به گفته کارشناسان، چنین مقایسه‌هایی غلط و صرفاً با احتمال بالاتر ابتلا به افسردگی در ارتباط هستند.  اخیراً مطالعه‌ای در انجمن سالانه روان‌شناسان در سانفرانسیسکو ارائه شده که از وجود ارتباط بین افسردگی و پنج عادت در استفاده از شبکه‌های اجتماعی خبر می‌دهد. محققان اطلاعات حاصل از ۵۰۰ دانشجوی مقطع کارشناسی و فعال در شبکه‌های اجتماعی مختلف نظیر فیس‌بوک، توییتر، اینستاگرام و اسنپ‌چت را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادندو اطلاعات خوبی در مورد افسردگی و شبکه های اجتماعی را ازائه کردند.

بر این اساس از شرکت‌کنندگان خواسته شد به سوالاتی درباره رفتارهای خاص در شبکه‌های اجتماعی و هم‌چنین علائم افسردگی حاد پاسخ دهند. محققان دریافته‌اند علل استفاده افراد از شبکه‌های اجتماعی ازجمله بی‌حوصله‌گی، سرگرمی و یا خبرخوانی با افسردگی در ارتباط نیست ولی نحوه استفاده از این شبکه‌ها با افسردگی مرتبط است.عدم رغبت افراد افسرده به انتشار تصاویر دو یا چند نفره از خود، با منزوی کردن خود مرتبط است. یافته‌های اخیر به هیچ وجه اعلام نــداشته این رفتارها مختص افراد افسرده است و مشخص نکرده است افراد مبتلا به افسردگی بطور یقین از خود چنین رفتارهای بروز می‌دهند و صرفاً ارتباط بین افسردگی و عادات خاص در شبکه‌های اجتماعی را بررسی کرده است. پژوهشگران امیدوارند این یافته آگاهی مردم از رفتارهای مرتبط به افسردگی را افزایش دهد. بطور کلی مقایسه خود به‌ویژه با اشخاص به‌ظاهــر برتر شایسته نیست؛ افراد در شبکه‌های اجتماعی سعی در بهتر جلوه دادن واقعیات زندگی خود داشته و هرگز وضعیت حقیقی زندگی خود را منعکس نمی‌کنند.

بر این اساس استفاده غیرعادی از شبکه‌های اجتماعی یعنی کسب یک‌طرفه اطلاعات با شرایط روحی ناسالم مرتبط است و بالعکس ارتباط دوطرفه و فعال کاربر، با سلامت روانی هم‌جهت دانسته شده است. بر اساس اطلاعات سایت پلیس فتا، بدلیل سیر تحقیقات در مراحل مقدماتی خود، اطلاعات بیش‌تری جهت تعمیم نتایج به سایر گروه‌های سنی میان‌سالان و کهن‌سالان مورد نیاز است. پژوهشگران در پی انجام مطالعات دیگری بر دانش‌آموزان غیردانشگاهی هستند و بیان کرده‌اند یافته‌های آن‌ها اصولاً به معنی مضر بودن شبکه‌های اجتماعی نیست.

مطالعات اخیر نشان می‌دهند افزایش قابل‌توجه در میزان استفاده از شبکه‌های مجازی در بین جوانان به شدت افزایش یافته است. برای مثال یک مطالعه نشان می‌دهد که ۲۰ درصد دانش آموزان بیش از ۵ ساعت در روز از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. این مسئله لزوم توجه به تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر سلامت روان را روشن می‌کند.

 شبکه‌های اجتماعی چه تاثیری بر سلامت روان دارند؟

 تحقیقات زیادی ارتباط بین شبکه‌های اجتماعی و سلامت روان را مورد مطالعه قرار دادند. همه آن‌ها به نتیجه یکسان رسیده‌اند. استفاده کمتر شبکه‌های اجتماعی به معنی سلامت روان بهتر است. برای مثال تعداد زیادی از مطالعات نشان می‌دهند درصد افسردگی در افرادی که کمتر از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، سه برابر کمتر از کسانی است که به طور مداوم در این شبکه‌ها حضور دارند. تحقیق دیگری نشان می‌دهد جوانانی که بیش از دو ساعت در روز از این شبکه‌ها استفاده می‌کنند، از سلامت روان متوسط یا ضعیفی در مقایسه با دیگران برخوردارند.

 به همین ترتیب مطالعه دیگری بر روی تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر سلامت روان نشان می‌دهد علائم افسردگی و اضطراب در افرادی که میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی را به یک ساعت در روز یا کمتر تغییر داده‌اند، کمتر از گروه کنترل بوده است.

 تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر سلامت روان

• علائم تأثیر منفی شبکه‌های اجتماعی بر سلامت روان شما
• حضور بیش از حد در دنیای مجازی نسبت به دنیای واقعی
• مقایسه خود با دیگران
• تجربه خشونت مجازی و آزار مزاحمان مجازی
• حواس‌پرتی در محل کار و مدرسه
• نداشتن زمان برای کار و تفریح
• انجام هر کاری، از جمله کارهای خطرناک، غیراخلاقی و غیرواقعی، برای گرفتن لایک و کامنت
• ابتلا به مشکلات خواب
• تشدید علائم افسردگی و اضطراب

مراقب تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر سلامت روان نوجوانان باشید:

دوره نوجوانی به خودی خود پر از چالش‌های رشد و فشارهای اجتماعی است. از این رو، درگیر شدن در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند ریسک افسردگی و اضطراب را در نوجوانان، به ویژه دختران، افزایش دهد. مواجهه با تصاویر اغراق شده و زیبایی‌های دست نیافتنی نرخ اختلالات خوردن، خودانگاره ضعیف و اختلال بدریخت انگاری را در این گروه جمعیتی افزایش داده است. از این رو، لازم است والدین مسئولیت بیشتری را در قبال رفتارهای فرزند خود در شبکه‌های اجتماعی قبول کنند و آن‌ها را از تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر سلامت روان آگاه کنند. شما می‌توانید این موضوعات را بیشتر رعایت کنید:

• بر فعالیت فرزندتان در شبکه‌های اجتماعی نظارت داشته باشید و آن را به زمان خاصی در روز محدود کنید.
• نوتیفیکشن پست‌های فرزندتان را فعال کنید تا اولین نفری باشید که پست او را می‌بینید. بدین ترتیب، جلوی احتمال دیده شدن یک استوری نامناسب توسط افرادی زیاد را می‌گیرید.
• یک روز در هفته را روز بدون شبکه‌های اجتماعی اعلام کنید و همه به آن پایبند باشید.
• به فرزندتان قضاوت صحیح در مورد زندگی و تصاویر دیگران در شبکه‌های اجتماعی را آموزش دهید. به او تاکید کنید که اکثر انسان‌ها تصویر اغراق شده و مثبتی را از خود به نمایش می‌گذارند.
• فعالیت‌های بدنی و تفریحی غیرمجازی را تشویق کنید.
• به او نحوه برخورد با مزاحمان مجازی را آموزش دهید.
• محتوای مجاز و غیرمجاز (برای انتشار یا به اشتراک‌گذاری) را آموزش دهید.

نکاتی برای سم‌زدایی روحی از تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر سلامت روان

• از اپلیکیشنی مانند Quality time برای کنترل زمان استفاده از اپلیکیشن‌ها استفاده کنید.
• در زمان‌های خاصی از روز تلفن همراه خود را خاموش کنید.
• تلفن همراهتان را در تختخواب نیاورید.
• نوتیفیکیشن‌ها را خاموش کنید.
• میزان چک کردن تلفن همراه خود را محدود کنید.
• یکی از نرم‌افزارهای ارتباطی برای شما کافی است. بقیه را حذف کنید.
• به جای بازدید صرف از پست‌های دیگران، کمی فعالیت واقعی در این شبکه‌ها داشته باشید و با دیگران ارتباط برقرار کنید.
• به جای مقایسه کردن، جنبه‌های مثبت زندگی خود را به خاطر بسپارید و دائماً به خود یادآوری کنید که همه تصویر مثبتی از زندگی خود به نمایش می‌گذارند.
• به یک فعالیت و تفریح واقعی روبیاورید.
• هر هفته زمانی را به دورهمی با دوستان اختصاص دهید.
• در یک باشگاه عضو شوید.
• هر روز زمانی را به شکرگزاری و برنامه ریزی برای تغییر و بهبود در آینده اختصاص دهید.