ماستیت گرانولوماتوز یک بیماری عفونی و التهابی است که در پستان زنان ایجاد می‌شود. علت اصلی ابتلا به ماستیت عفونی، مسدود شدن مجاری شیر در پستان است. این بیماری با التهاب، درد و سوزش همراه می‌شود. از هر ۱۰ مادر بعد از زایمان، ممکن است یک نفر به این بیماری مبتلا شود. در ادامه بیشتر به موضوع ماستیت می‌پردازیم.

ماستیت گرانولوماتوز چیست؟

ماستیت عفونی یک بیماری التهابی در بافت زیرین پستان است که در شیردهی و دختران جوان بروز می‌کند. این بیماری در اثر مسدود شدن مجاری شیری در زیر بافت قهوه‌ای رنگ ایجاد می‌شود. در زنان شیرده دلیل اصلی ابتلا به این بیماری، باقی ماندن شیر در داخل مجاری شیر است. اما در دختران مجرد و زنانی که در دوره یائسگی قرار دارند، نفوذ سلول‌های مرده سطح پوست به داخل مجاری شیر باعث بروز این بیماری می‌شود.

علائم بیماری ماستیت عفونی چیست؟

ماستیت گرانولوماتوز با علائمی شبیه به بیماری آنفلونزا همراه است که عبارت است از:

• احساس درد شدید، تورم و قرمزی پستان‌ها
• داغ شدن پستان‌ها
• خروج ترشحات غیر عادی از پستان‌ها
• احساس درد، لرز و خستگی بیش از حد
• ایجاد یک توده سفت در پستان
• کاهش میزان شیر
• تب شدید

علائم ماستیت در زنان غیر شیرده شبیه به زنان شیرده است.

آیا ماستیت خطرناک است؟

اگر بیماری آیا ماستیت عفونی به موقع درمان نشود، میزان عفونت آن به سمت داخل کشیده می‌شود و کل بدن را درگیر خود می‌کند. البته شما می‌توانید در زمان ابتلا به این بیماری همچنان به نوزاد شیر دهید. ماستیت هیچ خطری برای نوزاد ندارد. اما برای مادر یک بیماری دردناک است که باید درمان شود.

سیگار کشیدن و تغذیه نامناسب به این بیماری دامن می‌زند.

درمان ماستیت در طب سنتی

اغلب پزشکان برای کنترل و درمان این بیماری داروهای آنتی‌بیوتیک را تجویز می‌کنند. البته راه‌هایی هم در طب سنتی وجود دارد که می‌توانید کنار داروهای پزشکان برای درمان این بیماری انجام دهید. این درمان‌ها عبارتند از:

 شیردهی مکرر برای تخلیه پستان‌ها

یکی از راه‌های درمان ماستیت در طب سنتی شیردهی مکرر است. برخی از بانوان به دلیل درد شدید از انجام آن خودداری می‌کنند. در حالی که با شیردهی مکرر هیچ شیردی در داخل مجاری پستان باقی نمی‌ماند. از سوی دیگر نوزاد با مکیدن پستان مادر به رفع گرفتگی و تخلیه مجاری شیر کمک می‌کند.

برای درمان هر شیر هر دو پستان را ۲ ساعت یکباره تخلیه کنید.

استفاده از کمپرس آب گرم

یکی دیگر از راه‌های درمان ماستیت در طب سنتی استفاده از کمپرس آب گرم است. بعد از تخلیه شیر درون پستان، کمپرس آب گرم را به مدت ۱۰ دقیقه روی هر یک از پستان‌ها قرار دهید. این کار را ۵-۶ بار در طی روز تکرار کنید.

استفاده از برگ کلم برای درمان ماستیت

یکی از راه‌های درمان گیاهی ماستیت عفونی استفاده از برگ کلم است. این سبزی خاصیت ضدالتهابی دارد و به اندازه کمپرس آب گرم در تسکین درد ماستیت تاثیر دارد. برای درمان ماستیت در خانه این روش را انجام دهید.

برگ‌های کلم پیچ را بشویید و داخل نایلون فریزر داخل یخچال بگذارید تا خنک شود. سپس آن‌ها را بر روی سینه قرار دهید. به طوری که کل سینه را به برگ کلم بپوشانید و فقط نوک آن را برای شیر دادن به نوزاد باقی بگذارید. بعد از ۲۰ دقیقه که گرم شدند، دوباره آن را بیرون بیاورید. این روش را در طی روز ۳ مرتبه انجام دهید.

استفاده از روغن‌های گیاهی برای درمان ماستیت

یکی از روش‌های درمان ماستیت در طب سنتی استفاده از روغن‌های گیاهی مثل روغن درخت چای است. این روغن به دلیل داشتن ماده‌ای به نام ترپینن ۴ اول می‌توانید به بهبود التهاب و عفونت پستان کمک کند. البته شما می‌توانید روغن درخت چای را با روغن بادام شیرین، روغن زیتون و یا روغن نارگیل ترکیب کرده و به صورت موضعی بر روی پستان بمالید.

روغن درخت چای سمی است نباید قبل از شیردهی آن را روی پستان بزنید. بعد از زدن این روغن آن را به مدت ۲۰ دقیقه ماساژ دهید و بعد با آب و صابون بشویید تا اثری از آن باقی نماند. زیرا برای نوزاد خطرناک است.

استفاده از سیر

سیر یک انتی بیوتیک برای درمان ماستیت گرانولوماتوز است. این مانتی خاصیت ضدالتهابی دارد و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. خاصیت ضدمیکروبی سیر باعث می‌شود تا التهاب و عفونت زودتر از پستان خارج شود. شما می‌توانید سیر را ریز کردن و خام بخورید. سپس ۲ لیوان آب روی آن بنوشید تا بوی آن از بین ببرود. نوزاد از طعم سیر در داخل شیر مادر خوشش نمیاد. به همین دلیل یک لیوان آب پرتقال بنوشید تا طعم آن از شیر برود.

خوردن مرکبات و گیاهان حاوی ویتامین C

یکی دیگر از راه‌های درمان ماستیت در طب سنتی مصرف گیاهان و میوه‌هایی است که حاوی ویتامین C هستند. مرکباتی مثل لیموشیرین، پرتقال، نارنگی و همچنین میوه‌هایی مثل کیوی، گوجه فرنگی و توت فرنگی حاوی مقدار زیادی ویتامین C هستند. این ویتامین به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک زیادی می‌کند.

زیاد آب بنوشید

برای درمان ماستیت در طب سنتی بهتر است آب و مایعات بیشتری بنوشید. زیرا دفعات ادرار زیاد می‌شود که به دفع التهاب و عفونت از بدن کمک زیادی می‌کند.

کولیک نوزاد چیست ؟ وقتی نوزاد تازه متولد می‌شود ممکن است آرام باشد و براحتی شیر بخورد و بخوابد. اما بعد از چند روز گریه‌های بی‌امان نوزاد شروع می‌شود. شما هم هر کاری می‌کنید نمی‌توانید او را آرام کنید. بسیاری از مادران از همان‌ شب‌های پراسترس و بی‌خوابی در اوایل به دنیا آمدن نوزاد گلایه دارند. این همان کولیک است. در واقع کولیک نوزاد همان قولنج دستگاه گوارش است. برخی از مادران غذاهایی می‌خورند که باعث تشدید این عارضه می‌شود. البته اگر با رژیم غذایی ضد کولیک و لیست غذاهای نفاخ در شیردهی آشنا باشید، چنین مشکلی ایجاد نمی‌شود.

چطور کولیک نوزاد را تشخیص دهیم؟

کولیک یک بیماری قابل تشخیص نیست. در بسیاری از موارد گیج‌کننده است. به طوری که اطرافیان یا مادر قادر به تشخیص این بیماری نیست. اما نوزاد دچار گریه‌های پی‌درپی و بی‌امان می‌شود. براساس گفته برخی از مادران در بسیاری از مواقع هیچ راه حلی برای درمان کولیک نوزاد وجود ندارد. اما این اشتباه است و پزشکان معتقدند با خوردن لیست غذاهای نفاخ در شیردهی می‌توان از این عارضه پیشگیری کرد.

کولیک تقریبا از هر ۵ نوزاد در یک نوزاد اتفاق می‌افتد. این دوره پر سر و صدا می‌تواند ساعت‌ها طول بکشد. وقتی نوزاد آرامش نداشته باشد، باعث ناامیدی، نگرانی و خستگی مادر می‌شود.

روش تشخیص کولیک نوزاد

پزشکان براساس سه مشخصه می‌توانند کولیک نوزاد را تشخیص دهند:

• گریه کردن و بی‌قراری نوزاد جمعا سه ساعت در روز
• گریه کردن و بی‌قراری حداقل سه روز در هفته
• گریه کردن حداقل سه هفته متوالی

کولیک نوزادان چقدر طول میکشد؟

کولیک نوزاد برای همیشه نیست. بلکه از ۲-۳ هفتگی او شروع می‌شود و البته در نوزادان نارس ممکن است کمی‌ دیرتر باشد. سپس در هفته ۶ به اوج خود می‌رسد. از هفته ۱۰ تا ۱۲ نوزاد کولیک به تدریج کاهش می‌یابد.

درمان کولیک نوزاد

برای درمان کولیک می‌توانید از توصیه‌های زیر را اجرا کنید:

به شکم نوزاد فشار وارد کنید

یک راه درمان کولیک نوزاد وارد کردن فشار آرام به ناحیه شکم است. به این صورت که با نوک انگشت قسمت شکم او را به آرامی لمس کنید. البته اگر مادر این کار را برای نوزاد انجام دهید، سریع‌تر آرام می‌شود. نوزاد را به سمت شکم بر روی پا دراز کنید. به طوری که شکم او در مقابل پاها قرار بگیرد. حالا سعی کنید پشت او را آرام مالش دهید. 

قبل از خواباندن آروغ نوزاد را بگیرید

قبل از اینکه نوزاد به خواب برود و بلافاصله بعد از اینکه شیرش را خورد، او را نخوابانید. ابتدا آروغ شکم او را بگیرید و بعد او را بخوانید. این کار تا حد زیادی از کولیک شکم نوزاد جلوگیری می‌کند. نوزاد را در آغوش بگیرید و با دست پشت او را لمس کنید. سر او باید به سمت پایین در پشت شانه‌ها باشد. به محض اینکه نوزاد آروغ زد او را بخوبانید.

استفاده از قطره‌های ضد نفخ

یکی دیگر از راه‌های درمان نفخ و کولیک نوزاد مصرف داروهای مخصوص این کار است. البته باید با مشورت با پزشک متخصص اطفال این کار را انجام دهید. این داروها به دلیل از بین بردن نفخ به آرام کردن کمک کمک می‌کنند.

قطره پروبیوتیک یکی از این داروهاست که باعث کاهش گاز معده و ناراحتی نوزاد می‌شود. پزشک متخصص اطفال بعد از بررسی دلیل بی‌قراری نوزاد این داروها را تجویز می‌کند. بنابراین به طور خودسرانه اقدام به مصرف دارو برای نوزاد نکنید.

حذف غذاهای ایجاد کولیک در نوزاد

رژیم غذایی مادر در کولیک نوزادی یکی از راه‌های درمان است. متاسفانه بسیاری از مادران بدون داشتن اطلاعات کافی غذاهایی را می‌خورند که به کولیک نوزادشان دامن می‌زند.

لیست غذاهای نفاخ در شیردهی شامل هر نوع غذایی است که باعث نفخ شکم می‌شود. حبوبات، سبزیجات، آجیل‌ها، کلم و کدو باعث کولیک نوزاد می‌شود. همچنین مصرف لبنیات، آجیل، غذاهای تند و حاوی ادویه، غذاهای گازدار، نوشیدنی‌های حاوی کافئین، سیر و آب پرتقال همگی باعث نفخ شکم نوزاد می‌شود. تخم مرغ، بادام زمینی، گندم و سویا هم باعث تشدید کولیک نوزاد می‌شود.

برای دل درد نوزاد مادر چی بخوره

مادر برای اینکه از میزان کولیک نوزاد بکاهد مو در عین حال سلامت خودش و فرزند را حفظ کند، می‌تواند مواد غذایی زیر را بخورد:

• شلغم: اشتهاآور و ضدنفخ
• ماش: زود هضم و غیرنفاخ
• هلو: سازگار با معده
• چغندر پخته
• شوید
• گشنیز
• عرق نعنای خالص
• فلفل قرمز
• زیر سیاه
• چای سبز
• آویشن کوهی
• کنگر فرنگی
• رازیانه

غذای بچه با غذای بزرگسال تفاوت زیادی دارد. زیرا حجم معده نوزاد و قدرت هضم سیستم گوارش هنوز به حد کامل نرسیده است. از سوی دیگر بدن نوزاد برای رشد و نمو به مواد مغذی نیاز دارد. این موضوع باعث سردرگمی مادران شده است. آن‌ها نمی‌دانند برای نوزاد شش ماهه به بعد چه غذایی را تهیه کنند. در ادامه به راهنمای تغذیه نوزاد ۶ ماهه می‌پردازیم. نمونه غذای نوزاد شش ماهه به شما کمک می‌کند تا تغذیه سالم، ساده و مقوی را برای فرزند خود فراهم کنید.

غذای بچه شش ماهه باید چطور باشد؟

شروع غذای کمکی در ۵ ماهگی است و البته برخی از مادران از ۶ ماهگی این کار را انجام می‌دهند. براساس نظر متخصصان تغذیه باید کودک را از شش ماهگی با مواد غذایی جامد عادت دهید. هر چند باید شیردهی تا دوازده ماهگی یا بیشتر ادامه پیدا کند. اما وقتی نوزاد به ۶ ماهگی رسید، دیگر شیرمادر کفاف بدن او را نمی‌دهد. بنابراین طبیعی است که به غذای کمکی هم نیاز پیدا می‌کند.

در این سن می‌توانید روزانه با یک فنحان آب جوشیده سرد شده برنامه غذایی نوزاد را شروع کنید.

چطور بفهمیم کودک برای خودن غذای جامد آماده است؟

غذای جامد برای نوزاد باید از ۶ ماهگی به او داده شود. البته در برخی از نوزادها رشد و حرکات آن‌ها با هم تفاوت دارد. اما زمانی که نوزاد توانست صاف روی زمین بنشیند و کنترل خوبی بر روی سر، گردن و شانه داشته باشد، قادر به بلعیدن غذای جامد است.

یکی از علائم اینکه کودک برای خوردن غذای کمکی و جامد آماده است، افزایش اشتهاست. تعداد دفعات خوردن شیر در نوزاد بیش از پیش می‌شود. او زمانی که در حال خوردن غذا هستید، با علاقه به بشقاب غذای شما نگاه می‌کند. این علامت‌ها نشان می‌دهد نوزاد برای خوردن غذای بچه آمادگی کافی را دارد.

برخی از نوزادان ترجیح می‌دهند غذاهای نرم‌شده (رنده شده یا له شده) بخورند. برخی هم با خوردن غذاهای سبک و انگشتی کار را شروع می‌کنند. در این مورد هیچ راهنمای تغذیه نوزاد به طور مشخص وجود ندارد.

میانگین افزایش وزن و رشد نوزاد

یکی از علامت‌های تهیه غذای نوزاد شش ماهه افزایش وزن است. نوزادان از ۶ ماه تا ۱۲ ماه باید هر هفته بین ۵۰ تا ۱۲۰ گرم وزن اضافه کنند. توجه داشته باشید در همان هفته‌های اول تولد، نوزاد با کمک شیر مادر رشد بهتری دارد. اما هر چه جلوتر می‌رویم، شیر مادر قادر نیست نوزاد را به وزن گفته شده برساند.

در ابتدای ۶ ماه سرعت افزایش وزن کندتر از قبل می‌شود اما رشد همچنان ادامه دارد.

بهترین غذای کمکی نوزاد شش ماهه

غذای نوازد ۶ ماهه باید شامل تمامی مواد مغذی باشد. اگر نوزاد شیرمادر و یا شیرخشک را مصرف می‌کند، به سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی هم نیاز دارد. غذای نوزاد شش ماهه باید شامل این ویتامین‌ها و مواد معدنی باشد. در واقع شما باید به سراغ غذاهایی بروید که منبع غنی از این مواد مغذی هستند.

ضروت مصرف آهن برای نوزاد

وقتی نوزاد به ۶ ماه رسید، باید غذاهایی را مصرف کند که حاوی آهن است. گوشت قرمز، سبزیجات برگ سبز، کلم پیچ و کلم بروکلی تا حد زیادی حاوی آهن هستند. همچنین پنیر توفو، لوبیا، عدس و غلات به دلیل داشتن آهن برای نوزادان غذای مقوی محسوب می‌شود.

البته برای جذب بهتر آهن در بدن نوزاد باید ویتامین C بدنشان نیز تأمین شود. بنابراین همزمان با دادن این غذاها باید به سراغ غذاهایی بروید که حاوی ویتامین C هستند. برای مثال اگر آبگوشت را به نوزاد می‌دهید، در کنار آن دادن آب مرکبات هم می‌تواند به جذب بهتر آهن در بدن نوزاد کمک کند. از جمله غذاهایی که حاوی ویتامین C هستند می‌توان به توت فرنگی، طالبی، کیوی، کلم بروکلی، فلفل و انبه اشاره کرد.

دریافت روی برای بدن نوزاد

غذای کودک ۶ ماهه باید حاوی روی (زینک) هم باشد. از جمله غذاهایی که حاوی روی است می‌توان به کنجد، اسفناج، کینوا، ماست، دانه کدو، گوشت کاو، گوسفند و بوقلمون اشاره کرد. برخی از این غذا سفت هستند و جویدن آن‌ها برای نوزاد شش ماهه کمی سخت است. بنابراین با پختن، رنده کردن و یا له کردن می‌توانیدن بلعیدنشان را برای نوزاد خود راحت‌تر کنید.

دریافت ویتامین A

یکی دیگر از مواد مغذی که باید در غذای کمکی نوزاد شش ماهه وجود داشته باشد، ویتامین A است. این ویتامین در غذاهایی مثل نارنگی، هویج، سیب زمینی، سبزیجات برگ سبز، پنیر، کره، ماهی ساردین، گوشت گاو و گوشت بره یافت می‌شود. ویتامین A برای تقویت بینایی نوزاد ضرورت دارد.

تأمین ویتامین D برای نوزاد

در راهنمای تغذیه نوزاد تاکید زیادی بر روی ویتامین دی شده است. این ویتامین به رشد و استحکام استخوان‌های نوزاد کمک زیادی می‌کند. برای تأمین ویتامین D مورد نیاز نوزاد شش ماهه می‌توانید غذاهایی مثل شیر گاو، ماست، ماهی ساردین و برخی از غلات سبوس‌دار را بدهید. هر چند شیر مادر هم حاوی مقداری از این ویتامین است. اما برای بدن نوزاد شش ماهه کافی نیست.

تأمین امگا ۳ برای بدن نوزاد

یکی دیگر از مواد مغذی در غذای نوزاد ۶ ماهه امگا ۳ است. این ماده مغذی در غذایی مثل ماهی قزل‌آلا و ماهی ساردین، مغزها و دانه‌های یافت می‌شود.

نکته پایانی

برای تهیه غذای کمکی نوزاد شش ماهه باید غذای او را از غذای اعضا خانواده جدا کنید. غذاهای نرم و له شده را به همه چیز ترجیح دهید. ابتدا غذای کودک را با ۲-۳ قاشق مرباخوری شروع کنید. سپس براساس نظر متخصص تغذیه آن را افزایش دهید.

شیر مادر علاوه بر این که تمام ویتامین‌ها و مواد مغذی موردنیاز کودک شما را در شش ماه اول زندگی تأمین می‌کند، سرشار از موادی است که برای مبارزه با بیماری‌ها از کودک محافظت می‌کند. کارشناسان توصیه می‌کنند تغذیهٔ نوزاد به خصوص در شش ماه اول منحصراً و فقط با شیر مادر انجام شود، زیرا هیچ‌چیز جایگزین شیر مادر در طول این شش ماه نیست. در این مطلب می‌توانید با برخی از مزایای تغذیه و فواید شیر مادر در نوزادان که دلیل اصرار کارشناسان و پزشکان برای تغذیه نوزاد با شیر مادر است، آشنا شوید.

محافظت نوزاد از بیماری‌ها و خطرات دیگر

مطالعات متعددی در سراسر جهان نشان داده است که ویروس‌های معده، اسهال، بیماری‌های دستگاه تنفسی تحتانی، عفونت‌های گوش و مننژیت در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند کمتر رخ می‌دهد و زمانی هم که به وجود می‌آید خفیف است و تغذیهٔ نوزاد فقط با شیر مادر یعنی بدون غذای جامد، شیر خشک یا آب، به مدت حداقل شش ماه بیشترین محافظت را از کودک به عمل می‌آورد. یک پژوهش وسیع دیگر نیز در نشان داد خطر مرگ در بین کودکانی که تا یک سالگی با شیر مادر تغذیه می‌شوند، کمتر از کودکانی است که با شیر مادر تغذیه نمی‌شوند و تغذیه با شیر مادر بعد از یک سالگی نیز باز هم به کمتر شدن خطر مرگ برای کودکان ارتباط داده شده است.

چه املاح و ویتامین‌هایی در شیر مادر وجود دارد؟

 شیر مادر بهترین منبع مواد مغذی برای نوزاد است. بسیاری از عناصر موجود در شیر مادر کودک را در مقابل عفونت و بیماری‌ها حفظ می‌کند. پروتئین‌های موجود در شیر مادر بسیار راحت‌تر از پروتئین موجود در شیر گاو هضم می‌شوند. در ادامه برخی از املاح موجود در شیر مادر بیان شده‌اند.

• انواع پروتئین
• چربی‌ها
• ویتامین‌ها
• آهن
• فلوراید
• کربوهیدرات‌ها

 افزایش شیر مادر

با راهکارهایی که در ادامه گفته خواهد شد می‌توانید میزان شیردهی خود را افزایش دهید.

• اجازه دهید نوزاد سینه‌تان را بمکد؛ حتی اگر می‌دانید شیرتان کافی نیست. زیرا مکیدن سینه سلول‌های عصبی را تحریک می‌کند و پیام افزایش شیر مادر را به مغز می‌فرستد.
• هنگام شیر دادن نوزاد را در موقعیتی نگه دارید که بتواند شیر را بمکد. شیر باید از پستان‌ها خارج شود تا دوباره بدن شیر تولید کند.
• در هر نوبت شیردهی، نوزاد باید از هر دو سینه شیر بنوشد.
• هنگام شیر دادن به نوزاد، با دستتان سینه را ماساژ دهید. این کار کمک می‌کند شیر خارج شود.
• هنگام شیر دادن آرام باشید و نفس‌های عمیق بکشید. با این کار شیر راحت‌تر به جریان می‌افتد.

پروتئین شیر مادر

در شیر مادران نوزادان نارس (بسته به شدت نارس بودن) تا سه برابر بیشتر از شیر مادران نوزادان رسیده است و در آغوز هم بسیار بیشتر از شیر رسیده وجود دارد. این غلظت بالای پروتئین که برای رشد سریع در نوزادان نارس و اوایل تولد اهمیت دارد، بعد از این مرحله کاهش می‌یابد تا بار اضافی به کلیه‌های نوزاد تحمیل نشود.

اهمیت شیر مادر برای نوزاد

شایستگی شیر مادر از نظر سلامتی نسبت شیر حیوانات، آن را به گزینه‌ای مناسب، به‌عنوان یک منبع غذایی کامل برای کودک شما تبدیل کرده است. شیر مادر به‌تنهایی می‌تواند از لحظه تولد تا پایان ۶ ماهگی تمام نیازهای غذائی شیرخوار طبیعی را برای رشد طبیعی او تأمین کند. شیر مادر به‌خصوص آغوز حاوی مواد مفید و ارزنده ایمنی است که کودک را در مقابل میکروب‌ها و انگل‌ها محافظت می‌کند.

مواد مختلف ضد عفونت در شیر مادر احتمال ابتلای شیرخوار را به بسیاری از عفونت‌ها به‌ویژه عفونت گوش و عفونت‌های گوارشی و تنفسی کاهش می‌دهد. میزان ابتلا به آسم، اگزما و انواع آلرژی در شیر مادرخواران بسیار کمتر گزارش شده است. در شیر مادرخواران به علت سوخت‌وساز بهتر کلسترول مشکل افزایش کلسترول در بزرگ‌سالی و احتمال خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی ـ عروقی کمتر است.

کالری موجود در شیر مادر

شیر مادر در طول هر وعده تغذیه شیرخوار مابین دفعات مختلف، هماهنگ با سن و نیازهای شیرخوار تغییر می‌کند چون نیازهای شیرخوار به‌طور دائم تغییر می‌کند. ترکیبات شیر مادر در افراد مختلف از یک زن به زن دیگر، در طول مدت شیردهی، در تمام طول یک روز و در یک وعده شیردهی متغیر است. ترکیبات گوناگون موجود در شیر مادر مواد غذایی بخصوصی که با نیازهای در حال تغییر کودک تطبیق می‌کند فراهم می‌آورد هم‌چنین بوها و مزه‌هایی که در شیر مادر وجود دارد، محرک نیروهای حسی شیرخوار است.

ویژگی‌های شیر خوب مادر

شیر خوب شیری است که معتدل القوام باشد به این ترتیب که قطره‌ای از شیر را بر ناخن چکانده، اگر جاری شد، شیر رقیق است، اگر ثابت ماند، شیر غلیظ بوده و اگر میل به جاری شدن داشت و توقف کرد، معتدل است. شیر مادر باید معتدل المقدار، سفیدرنگ، خوشبو، طعم آن شیرین و کف زیادی نداشته باشد. گندم، برنج، ذرت، گوشت بره، ماهی تازه، ماش، کاهو، اسفناج، بادام و فندق از غذاهای مناسب مادر شیرده در دوران شیردهی است. بر اساس طب سنتی، در دوران شیردهی، گیاهان دارویی با سه هدف افزایش ترشح شیر مادر و غنی و مغذی‌تر شدن آن، بهبود التهابات و شقاق پستان ناشی از مکیدن نوزاد و درمان اسپاسم و دل‌پیچه نوزادان مصرف می‌شوند.

آلرژِی به شیر یکی از شایع ترین نوع حساسیت‌های غذایی در کودکان است. علت معمول این مشکل ، شیر گاو است، اما شیر گوسفند، بز، بوفالو و سایر پستانداران نیز میتواند باعث واکنش شود. واکنش معمولاً به فاصله کمی پس از این که شیر مصرف کردید رخ میدهد. نشانه‌ها و علائم از خفیف تا شدید متغیر هستند و میتوانند شامل خس خس کردن ،استفراغ، کهیر و مشکلات گوارشی باشند.

هر دارویی که هنگام شیردهی مصرف می‌کنید، پتانسیل این را دارد که وارد شیر مادر شود و بر سلامت کودک شما تأثیر بگذارد. و یا حتی برخی از داروها  ممکن است میزان شیرمادر را کاهش دهند. اگر در دوران شیردهی، دچار سرماخوردگی شدید، بیشتر اوقات می‌توانید با استفاده از داروهای مطمئن و طبیعی خانگی، علائم خود را بدون استفاده از دارو تسکین دهید.

رفع سرماخوردگی مادران شیرده

قبل از هر چیزی، اولین قدم این است که بفهمید  دچار سرماخوردگی شده‌اید یا آنفولانزا؟!

آنفولانزا می تواند به وضعیت خطرناک‌تری تبدیل شود. خصوصا اگر تازه زایمان کرده باشید. به همین دلیل مهم است که سریعاً به پزشک مراجعه کنید. با توجه به این‌که کودک شما چند ماهه است و بیماری شما تا چه حد شدید است، پزشک داروی مناسبی را تجویز می‌کند.

اما اگر سرماخوردگی دارید، فقط باید صبر کنید. هیچ کاری برای کوتاه کردن مدت زمان آن وجود ندارد. فقط می‌توانید از بدتر شدن آن جلوگیری کنید. داشتن استراحت بیشتر و نوشیدن مایعات به اندازه کافی، بسیار می‌تواند به شما کمک کند. بسیاری از خانم‌ها با رعایت و پرهیز، بدون دارو تسکین می‌یابند.

انواع خوراکی برای سرماخوردگی و آنفولانزا !

در اینجا بخوانید: پیشگیری و درمان در خانه

درمان سرفه در دوران شیردهی

داروی سرماخوردگی در شیردهی چیست؟ به جای مصرف داروهای بدون نسخه، نوشیدن مایعات گرم مانند چای و شیرگرم پیشنهاد می‌شود که می تواند گلودرد را تسکین دهد. همچنین مخلوط عسل و لیمو و آب ولرم می‌تواند سرفه و گلودرد را کمتر کند. هیچگاه عسل را با آب داغ مخلوط نکنید.

 یکی دیگر از درمان های گیاهی سرماخوردگی در دوران شیردهی، مخلوط چای آویشن با عسل و آبلیمو است.

یک قاشق غذاخوری نمک را در آب گرم مخلوط کنید. چند بار در روز کل مخلوط را غرغره کنید.

دمنوش دیگری که می‌تواند با خاصیت ضدمیکروبی، علائم سرماخوردگی را در شما کمتر کند، دمنوش زنجبیل است. دو قاشق غذاخوری زنجبیل تازه را در دو فنجان آب بریزید و به مدت ۱۵ دقیقه بجوشانید. می‌توانید با کمی عسل، این مخلوط را شیرین کنید.

مصرف انواع میوه و سبزیجات تازه، در زمان شیردهی برای درمان سرماخوردگی توصیه می‌شود. میوه و سبزیجاتی همچون: هویج، کیوی، کشمش، لوبیا سبز، لیمو شیرین، پرتقال و توت فرنگی

دانه‌های به( به‌دانه) یکی دیگر از مواد بسیار موثر در بهبود گلودرد و درمان سرفه در دوران شیردهی است. این دانه‌ها را در مقداری آب‌جوش ریخته، و زمان دهید تا لعاب بیندازد. حالا این لعاب حاصل از به‌دانه را میل کنید.

راه دیگر افزودن مقداری دارچین یا چوب‌دارچین در چای است. و یا حتی می‌توانید مقداری از پودر دارچین را با آب گرم مخلوط کرده و میل کنید.

با خوردن سوپ‌های خانگی خصوصا سوپ مرغ، با چند حبه سیر پخته شده درون آن، تغذیه سالمی را برای سرماخوردگی در شیردهی داشته باشید.

انواع سوپ خانگی با گوشت، مرغ، سبزیجات و حبوبات

در اینجا بخوانید…

بخور پیاز در بارداری ، بخور آب گرم ، بخور شلغم در حال پخت هم در درمان سرماخوردگی بسیار موثر است.

آیا مصرف استامینوفن در دوران شیردهی بی‌خطر است؟

استامینوفن، در مادران شیرده به خوبی مورد مطالعه قرار گرفته است. مقادیر بسیار کمی از دارو به داخل شیر مادر منتقل می شود. اغلب برای کاهش درد هنگام بهبودی در اثر جراحات زایمان، تجویز می‌شود. کدئین، می‌تواند برای کودک خطرناک باشد. از شیر مادر عبور کند و در موارد نادر به کودک آسیب برساند. پس حتما قبل از مصرف دارو با پزشک خود مشورت کنید.

قطره چشم

قطره استریل چشمی که برای تسکین علائم سرماخوردگی و حساسیت تجویز می‌شود، با شیردهی سازگار است.

اسپری بینی

اسپری های بینی معمولاً با شیردهی سازگار هستند.

قرص سرماخوردگی بزرگسالان در دوران شیردهی:

زن شیرده میتونه قرص سرماخوردگی بخوره ؟ مصرف قرص سرماخوردگی بزرگسالان در دوران شیردهی( ادولت کلد) قطعا باید با تجویز پزشک صورت بگیرد.

به طور کلی ممکن است داروهای آنتی هیستامین، ضداحتناق ها و انواع داروهایی که برای گرفتگی بینی استفاده می‌شوند، شیر مادر را کاهش می‌دهند.

حتی بسیاری از داروهای گیاهی هم نباید به مقدار زیاد یا بدون اطلاعات کافی، مصرف شوند. چون در صورت تداوم مصرف ممکن است موجب کم شدن شیر مادر شوند. یا برای کودک مضر باشند.

قبل از شیر دادن به نوزاد، دست‌های خود را خوب بشویید. و از ماسک استفاده کنید.

توصیه مهم در سرماخوردگی مادر شیرده

هیچگاه به خاطر سرماخوردگی شیر دادن به نوزاد را قطع نکنید. زیرا در این دوره، بدن شما آنتی بادی هایی برای مبارزه با سرماخوردگی می‌سازد که از طریق شیر وارد بدن نوزاد شده و او را در برابر بیماری مقاوم می‌سازد. اگر بدن شما بسیار ضعیف شده و توانایی شیردادن به نوزاد را ندارید، به وسیله شیردوش، شیر را دوشیده و درشیشه‌ شیر بریزید. و از فرد دیگری بخواهید تا به نوزاد شیر دهد. تا خودتان بتوانید بیشتر استراحت کنید.

در بیشتر مواقع درمان سریع سرماخوردگی امکان پذیر نیست. سرماخوردگی مادر شیرده، موردی است که فقط نیاز به صبر و استراحت کافی و مصرف زیاد مایعات دارد. تا دوره‌ی آن طی شود. این تنها راه برای بهتر شدن شماست. البته اگر فقط سرماخورده باشید و دچار آنفولانزا نشده باشید. بسیاری از داروهای درمان سرماخوردگی، ترکیبی از چند دارو هستند. که ممکن است حاوی مقادیری از مخدر باشند. و برای کودک بسیار مضر است.

اگر دچار تبی شده‌اید که بیشتر از سه روز طول کشیده، حتما به پزشک مراجعه کنید.

آیا به تازگی مادر شدید و نگران اضافه وزن خود هستید؟

آیا به دنبال یک رژیم لاغری در شیردهی هستید تا وزن شما کاهش یابد؟

حس بارداری و مادر شدن از مهم‌ترین دوران زندگی هر زنی است و تغذیه نقش اساسی را در رشد نوزاد و سلامت مادر در این دوران دارد. اما این تغذیه در دوران بارداری حداکثر باید تا ۱۲ کیلوگرم اضافه‌وزن را به همراه داشته باشد. زنان باردار باید تلاش کنند تا برنامه غذایی سالمی را داشته باشند تا بعد از شش ماه شیردهی بتوانند به وزن اولیه خود بازگردند.

تغذیه مادران در دوران شیردهی دارای اهمیت بسیار زیادی است. چراکه کودکان تمام مواد مغذی موردنیاز خود را از شیر مادر دریافت می‌کنند و بدن مادر باید بتواند پاسخگوی نیاز کودک خود باشد. این درست که شیردهی انرژی زیادی از مادر می‌گیرد اما وزنی که از او کم می‌شود چندان محسوس نیست و بستگی به شرایط جسمانی مادر دارد.

چه زمانی بعد از شیردهی می‌توانیم رژیم بگیریم؟

تناسب‌اندام بعد از زایمان موضوع بسیار سخت و چالش‌برانگیزی است. چراکه با ورود یک نوزاد تازه به خانواده، هجمه‌ای از استرس به مادر وارد می‌شود. برنامهٔ زندگی تا حد زیادی تغییر می‌کند و شرایط دگرگون می‌شود. برای کاهش وزن باید به زنان فرصت داد تا در بازهٔ سه تا شش‌ماهه وزن خود را کاهش دهند و به تناسب‌اندام برسند.

البته لازم به ذکر است که غذا خوردن به شکل متعادل در دوره بارداری، سبب می‌شود تا بعد از زایمان کار راحت‌تری برای کاهش وزن داشته باشید. متأسفانه اکثر زنان نمی‌توانند به وزن قبلی خود بازگردند چراکه اضافه‌وزن بیش‌ازحد توانایی این موضوع را از آن‌ها می‌گیرد. همچنین ورزش به‌تنهایی کافی نیست بلکه داشتن رژیم غذایی متعادل نیز ضروری است. برای لاغری در دوران شیردهی یک برنامه منسجم داشته باشید.

اگر زنان در همان ابتدای شیردهی، رژیم غذایی مناسبی را آغاز کنند و مقدار کالری دریافتی خود را کاهش دهند، ممکن است دچار خستگی و کمبود انرژی شوند. مادران در ابتدای شیردهی باید فشار بیشتری را تحمل کنند و علاوه بر تأمین انرژی موردنیاز خود، از کودک خود نیز محافظت کنند. به همین دلیل باید غذاهای مقوی بخورند و زمانی می‌توانند شروع به رژیم غذایی کنند که شش ماه از شیردهی آن‌ها گذشته باشد. رژیم غذایی سالم و ورزش منظم در دوران شیردهی بسیار بهتر از رژیم‌های لاغری سخت‌گیرانه با کالری پایین است.

دمنوش لاغری در شیردهی

برای اینکه رژیم لاغری در شیردهی را در برنامه خود قرار دهید، می‌توانید از دمنوش‌های متفاوتی برای لاغری استفاده کنید. البته برای این کار شرایط بدنی خود را در نظر بگیرید. دمنوش‌هایی مثل چای سبز، زنجبیل و گل‌گاوزبان می‌تواند به شما کمک کند.

برای رعایت رژیم لاغری در شیردهی چه کنیم؟

واقع‌گرا باشید

با توجه به وزنی که در طول بارداری اضافه شده باشد باید انتظار داشته باشید تا ۴.۵ کیلوگرم را در طول یک تا دو سال کاهش دهید. البته با رژیم غذایی مناسب و فعالیت مناسب می‌توانید به هر وزنی که تمایل دارید، برسید. لاغری در شیردهی را با برنامه مناسب اجرایی کنید.

از رژیم‌های سریع استفاده نکنید

در زمان شیردهی باید بیشتر از حالت عادی کالری دریافت کنید. رژیم غذایی بسیار کم‌کالری مواد مغذی کافی ندارد و همیشه احساس خستگی خواهید کرد. این دقیقاً برعکس آن چیزی است که برای مراقبت از نوزاد به آن نیاز دارید چون در حالت عادی مادرانی که فرزندشان تازه متولد شده با مشکل کم‌خوابی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. بنابراین برای داشتن یک رژیم لاغری در شیردهی از اصول تعادل پیروی کنید.

خودتان به نوزادتان شیر دهید

شیردهی برای مادر و کودک فواید زیادی دارد که عبارت‌اند از:

• آماده کردن مواد مغذی برای نوزادان
• حمایت از سیستم ایمنی نوزاد
• کاهش سایز رحم
• کاهش خطر بیماری در نوزاد
• کاهش خطر ابتلای مادر به بیماری
• کاهش وزن مادر

کالری شماری کنید

کالری شماری به شما کمک می‌کند تا بدانید به ازای مواد غذایی که می‌خورید، چقدر کالری دریافت می‌کنید. برای این کار از کرفس کمک بگیرید.

فیبر بخورید

پژوهشگران دریافتند مصرف غذاهای سرشار از فیبر به کاهش وزن کمک می‌کنند. در بررسی روی ۱۱۱۴ فرد بالغ مشخص شد اگر افراد در طول هرروز ۱۰ گرم فیبر محلول استفاده کنند طی ۵ سال ۳.۷ درصد چربی شکمی‌شان از بین خواهد رفت. فیبر احساس سیری بیشتری به شما می‌دهد و هضم غذا را برایتان راحت می‌کند.

میان وعده سالم بخورید

طبیعی است خانمی که به تازه مادر شده و فرزند خود را شیر می‌دهد دائماً گرسنه باشد. در لیست میان وعده‌های خود غذاهای سالم و خوشمزه از جمله آجیل، قطعات میوه، غلات کامل، میکس ماست و … بگنجانید تا اضافه‌وزن پیدا نکنید.

مصرف قند و کربوهیدرات را کاهش دهید

قند و کربوهیدرات‌های ساده مواد مغذی چندانی ندارند اما به‌شدت چاق‌کننده هستند. منابع قند عبارت‌اند از: نوشیدنی‌های قندی، آب‌میوه، هر نوعی از شکر ساده، آرد سفید، کیک‌ها، بیسکویت‌ها و شیرینی‌ها

از خوردن غذاهای فرآوری شده پرهیز کنید

غذاهای فرآوری شده سرشار از قند، چربی‌های ناسالم، نمک و کالری هستند و همه این موارد تلاش برای رسیدن به کاهش وزن را خنثی می‌کنند. این غذاها شامل غذای فوری، غذاهای بسته‌بندی‌شده مانند چیپس، کوکی، کیک‌ها و شیرینی‌ها، شکلات، غذاهای آماده و میکس‌ها می‌شود.

از مصرف الکل بپرهیزید

از خوردن الکل به‌شدت اجتناب کنید چراکه کالری زیادی دارد و هیچ نوع مواد مغذی ندارد. خصوصاً در زمان شیردهی از خوردن آن اجتناب شود.

ورزش کنید

با انجام ورزش‌هایی مثل ورزش‌های هوازی، پیاده‌روی، دویدن با سرعت آهسته، دویدن با سرعت‌بالا، دوچرخه‌سواری و ورزش‌های اینتروال بیشتر کالری بسوزانید و به‌تناسب اندام برسید.

به‌اندازه بخوابید

نداشتن خواب کافی، یکی از معضلات مادران است و سبب می‌شود تا کاهش وزن آن‌ها با دشواری مواجه شود. بهتر است از افرادی کمک بگیرید تا در داشتن خواب کافی به شما کمک کنند.

یک گروه کاهش وزن پیدا کنید

به افرادی بپیوندید که تمایل به کاهش وزن داشته باشند. برنامه‌های خود را با آن‌ها هماهنگ کنید و سعی کنید فعالیت‌های مشترک مثل ورزش یا پیاده‌روی داشته باشید.

زود غذا بخورید

زمان شام خوردن شما باید ۷ تا ۷:۳۰ باشد تا سوخت‌وساز بدن شما هم افزایش یابد. خوردن یک لیوان شیر و یا چای سبز را در هم در برنامه آخر شب خود قرار دهید.

هر وقت فرصت پیدا کردید راه بروید

پیاده‌روی برای شما بهترین فعالیت است. بنابراین تا جاییکه امکان دارد همراه با فرزندتان راه بروید.

به خود زمان دهید

وزنی که در طی ۹ ماه اضافه‌شده است، به‌راحتی کاهش نخواهد یافت. بنابراین اگر در سال اول تغییراتی نداشتید ناامید نباشید و همچنان بر روی موضوعات خود تمرکز کنید.

در مصرف کافئین زیاده‌روی نکنید

مصرف کافئین می‌تواند روی کاهش وزن اثرات کاملاً مخربی داشته باشد. بهترین نوشیدنی برای رژیم لاغری در شیردهی مصرف شیر است. شیر را با کاکائو یا قهوه نیز ترکیب نکنید.

در خانه غذا بخورید

بیرون غذا خوردن سبب می‌شود تا غذاهای پرچرب و پرکالری را انتخاب کنید و از تناسب‌اندام دور شوید. بنابراین بیرون غذا خوردن خود را برای رعایت رژیم لاغری در شیردهی محدود کنید.

سطح استرس خود را کاهش دهید

چیزی که از کاهش وزن شما جلوگیری می‌کند، استرس است. سعی کنید زمان‌هایی را به خود اختصاص دهید و به کارهایی بپردازید تا آرامش خود را بازیابید.

ماست بخورید

ماست بهترین گزینه برای زمان‌هایی است که بدن شما تمایل به خوردن میان وعده دارد. می‌توانید ماست را با مقداری میوه و یا مواردی مانند وانیل اضافه کنید، سپس در فریزر قرار دهید تا منجمد شوند.

قبل از وعده‌های غذایی آب بنوشید

با خوردن آب، فضای معده خود را پر کنید تا غذای کمتری بخورید. سعی کنید روزی ۸ لیوان آب بخورید چراکه سبب می‌شود سموم بدن شما دفع شود.

سخن پایانی

این یک حقیقت است که شما مادر شدید و هزار مسئولیت و نگرانی جدید دارید. بنابراین سعی کنید با آرامش خیال و با صبر و حوصله، وزن خود را کاهش دهید و در کنار آن از مادر شدن خود لذت ببرید.

مادران تنها در فیلم‌ها و تلویزیون پس از زایمان لباس‌های قبل از بارداری را پوشیده و از بیمارستان خارج می‌شوند؛ به طوری که انگار حتی به بچه‌دار شدن فکر هم نکرده بودند. اما باید بدانید که زایمان به بدن آسیب می‌رساند و بدن شما برای بهبود به زمان و تغذیه مناسب نیاز دارد.