اردیبهشت ۳۱, ۱۳۹۹ توسط admin 0 دیدگاه

نقش ید در بدن انسان

ید یکی از عناصر کمیاب است، به طوری که از نظر فراوانی در پوسته زمین رتبه شصت و یکمین را در بین عناصر دارد. بدن انسان حاوی ۲۰ تا ۵۰ میلی گرمی می‌باشد که حدود ۸ میلی گرم آن در غده تیروئید وجود دارد. از آنجایی که غده تیروئید تنها ۲/۰ درصد وزن بدن انسان را تشکیل می‌دهد، بنابراین این مقدار ید می‌بایستی به صورت فشرده در غده مذکور جای گرفته باشد. غده تیروئید که در جلو گردن قرار دارد، مسئول ساخت هورمون حاوی ید به نام «تیروکسین» است.نقش ید در بدن انسان بسیار حیاتی است که در این مقاله بیشتر برای شما توضیح می‌دهیم.

منابع غذایی حاوی ید

جلبک دریایی (Seaweed) بیشتر از هر ماده غذایی دیگری دارای ید می‌باشد، به طوری که یک گرم از آن می‌تواند بیش از چندین برابر نیاز روزانه انسان را برآورده سازد. از دیگر منابع غنی ید می‌توان به ترتیب از ماهی کاد (Cod)، ماست ساده (plain)، شیر، پنیر، تخم مرغ، میگو و سایر غذاهای دریایی نام برد. منابع گیاهی دارای مقادیر کمتری ید می‌باشند. به علت اهمیت ید در رژیم غذایی، این ماده نه تنها به نمک طعام افزوده می‌شود (نمک ید دار)، بلکه به مواد غذایی دیگری مانند نان، ماکارونی و سریال صبحانه نیز اضافه می‌گردد. بیشتر ید اضافی موجود در رژیم روزانه، در غده تیروئید ذخیره می‌گردد. در صورت عدم دریافت ید کافی، این ذخیره می‌تواند تا چندین ماه نیاز بدن را تأمین نماید، ولی پس از آن علائم کمبود ید ظاهر می‌گردند.

میزان ید مورد نیاز روزانه

این نیاز بر اساس سن متفاوت است، ولی به طور کلی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ میکروگرم متغیر است. نیاز هر دو جنس به ید یکسان می‌باشد، ولی نیاز زنان در زمان حاملگی حدود ۲۲۰ میکروگرم و در زمان شیردهی بیشتر و در حدود ۲۹۰ میکروگرم در روز می‌باشد. اغلب افراد در ایالات متحده، مقادیر کافی ید را در رژیم روزانه خود دریافت می‌نمایند و در نتیجه نیازی به دریافت ترکیبات مکمل ندارند. برای دریافت ید مورد نیاز روزانه تنها کافیست ترکیبی از منابع غذایی ذکرشده در بالا را به صورت روزانه مصرف نمود.

نقش ید در بدن انسان

این عنصر در ساختمان هورمونهای تیروئید به کار می‌رود. به این ترتیب اعمال مهمی را در بدن ایفا می‌کند. به طور مثال، ید در سلامت سیستم عصبی نقش دارد و کمبودش سبب اختلال در سیستم عصبی می‌گردد. اگر کمبود ید تا زمانی که سیستم عصبی کامل نشده، وجود داشته باشد، کودک دچار عقب ماندگی ذهنی می‌شود ولی اگر بعد از تکامل سیستم عصبی، کمبود ید ایجاد شود، اختلال کمتر است. چنانچه بین ۶ تا ۱۲ ماهگی نوزاد دچار کمبود ید باشد و به آن رسیدگی شود، اختلال برطرف می‌شود. اما اگر در دوران جنینی، کمبود ید ایجاد شده باشد، قابل جبران نیست.دیگر اینکه هورمونهای تیروئیدی برای فعالیت طبیعی هورمون رشد مورد نیاز هستند. رشد استخوانها و دندانها در کمبود ید مختل می‌گردد.

هورمون‌های تیروئید نسبت سوخت و ساز بدن، مصرف اکسیژن و تولید محصول حرارتی (دی اکسید کربن) را افزایش می‌دهند و در واقع سبب تحریک متابولیسم می‌شوند. به همین علت است که افراد دچار پرکاری تیروئید، دارای دمای بدن بالا بوده و بسیار لاغر می‌شوند و به عکس افراد دچار کم کاری تیروئید، مبتلا به چاقی می‌گردند. مقادیر مناسبی از هورمونهای تیروئید سبب افزایش عمل پروتئین سازی می‌شود. اگر مقدار هورمون کم شود، این عمل دچار اختلال می‌شود، بنابراین در کم کاری تیروئید عضلات سست هستند.

عوارض کمبود ید

کمبود ید در دوران حاملگی باعث اختلال در رشد و تکامل جنین می‌گردد و متاسفانه کمبود ید، شایع‌ترین علت تولد کودکان با عقب افتادگی ذهنی (Mental Retardation) در جهان است که به سادگی قابل پیشگیری می‌باشد. کمبود این ماده در دوران نوزادی و کودکی نیز باعث اختلالات رشد و تکامل می‌گردد. در سنین بالاتر، کمبود ید باعث بزرگ شدن غیرطبیعی غده تیروئید و برجستگی آن در ناحیه جلوی گردن می‌شود که به آن گواتر (Goiter) می گویند. بزرگ شدن غده تیروئید (بر اثر کمبود ید) به این علت صورت می‌گیرد که با افزایش میزان خونی که از این غده می‌گذرد، کمبود ید را جبران نماید. در صورت ادامه کمبود ید، فرد دچار کم کاری غده تیروئید یا Hypothyroidism می‌شود.

گروه‌هایی که بیشتر در خطر کمبود ید هستند

بیشتر ذخیره ید در کره زمین در اقیانوس‌ها می‌باشد و میزان کمی از آن در خاک یافت می‌شود. از سوی دیگر هر چه از اقیانوس‌ها دور می‌شویم، میزان ید موجود در خاک کمتر نیز می‌گردد. از این رو گیاهانی که در مناطق کوهستانی رشد می‌کنند، دارای مقادیر ناچیزی از ید می‌باشند و افراد ساکن در این مناطق در معرض خطر کمبود ید هستند. این افراد باید حتماً از نمک یددار و یا غذاهای حاوی ید کافی استفاده نمایند، تا از خطر کمبود ید در امان بمانند. زنان حامله نیز باید مقادیر کافی ید را در رژیم روزانه خود دریافت کنند.