گشنیز گیاهی است که در تغذیه و پخت و پز ایرانی جایگاه ویژه‌ای دارد و در انواع غذاها به کار می‌رود. این گیاه بومی جنوب غرب آسیا و غرب تا شمال آفریقاست و در خاورمیانه و مناطق مدیترانه‌ای به شدت مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ایران از برگ و ساقه‌ی این گیاه در مصارف غذایی بهره می‌برند و دانه‌ی آن هم به خاطر خواص درمانی مورد توجه است. گشنیز حاوی مواد معدنی و انواع ویتامین به ویژه ویتامین ب است. این گیاه آنقدر خاصیت دارد که لقب گیاه معجزه‌آسا را گرفته است. برای کاهش کلسترول، درمان التهاب، مشکلات پوستی و تنظیم فشار خون از این گیاه خوشبو استفاده می‌شود. گیاه گشنیز به هر دو صورت خام و خشک مورد مصرف قرار می‌گیرد.
تخم گشنیز و فواید آن
علاوه بر ساقه و برگ، تخم گشنیز هم در برخی کشورها، به عنوان چاشنی و ادویه استفاده می‌شود. این دانه‌ی گیاهی، عطر قوی دارد و در شیرینی‌پزی هم مورد توجه بوده و از عطر آن بهره می‌برند. تخم گشنیز خواص درمانی زیادی دارد اما بیش از هر چیز، در درمان سرفه، گلودرد و سرماخوردگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. جوشانده‌ی این دانه گیاهی به صورت معجزه‌آسایی باعث نرم شدن سینه می‌شود. بهتر است این جوشانده با کمی عسل مصرف گردد. مصرف این گیاه و یا دانه‌ی آن تب را هم کاهش می‌دهد برای این منظور، خوردن سوپ گشنیز در طول سرماخوردگی بسیار کمک می‌کند.
گشنیز و رفع ورم
این گیاه حاوی سینئول و اسید لینولئیک است و این دو ماده برای کاهش تورم به ویژه تورم‌های ناشی از روماتیسم و بیماری‌های کلیوی و کم‌خونی بسیار مفید است. گشنیز مدر بوده و با آزاد کردن آب اضافی بدن، به کاهش ورم و ناراحتی‌های پوستی ناشی از آن کمک می‌کند. از دیگر فواید گشنیز برای پوست این است که با خاصیت ضدقارچی و آنتی اکسیدانی خود، بیماری‌های پوستی مانند اگزما و خشکی پوست و عفونت‌های قارچی را بهبود می‌بخشد.
گشنیز، گیاه دوستدار قلب
گشنیز، یار و دوست دار قلب است. این گیاه معطر با مواد مغذی که در خود دارد باعث کاهش کلسترول خون می‌شود. کاهش میزان کلسترول به معنای کاهش احتمال حملات قلبی و سکته‌ی مغزی است. اسیدهای موجود در گشنیز، به پاکسازی رگ‌ها کمک می‌کنند و مصرف این گیاه نه تنها از به وجود آمدن شرایط خطرناک برای قلب و دیگر اعضای حیاتی بدن جلوگیر می‌کند، بلکه نیرو دهنده‌ی قلب و نشاط آور است.
همانطور که گفته شد این گیاه دارای خاصیت ضدباکتریایی و آنتی اکسیدانی است. این خواص گشنیز برای گوارش، معده و روده بسیار مفید بوده و درمانی برای اسهال است. به ویژه اسهال ناشی از میکروب‌ها و قارچ‌هایی که وارد بدن انسان می‌شوند. همچنین این گیاه برای جلوگیری از تهوع و استفراغ و بیماری‌های مربوط به معده مفید است. سفارش شده است که از گشنیز قبل از مصرف غذا استفاده شود تا معده و روده برای ورود غذا آماده شوند. مصرف این گیاه برای کسانی که از مشکلات سوهاضمه رنج می‌برند بسیار مناسب است. آنزیم‌های موجود در گشنیز، برای تحریک معده کاربردی هستند.
از گشنیز روغنی گرفته می‌شود که علاوه بر معطر بودن، حاوی خواص ضدمیکروبی و خواص درمانی است و از این روغن برای درمان زخم‌های دهان استفاده می‌کنند. همچنین این روغن برای از بین بردن بوی بد دهان بسیار مناسب است. جویدن دانه‌ی گشنیز و خوردن گشنیز تازه هم به از بین بردن بوی بد دهان کمک می‌کند. مصرف مداوم گشنیز برای سلامت دندان‌ها و لثه‌ها بسیار مفید است.
خواب آرام با گشنیز
این گیاه از جمله گیاهانی است که خاصیت آنتی هستامین دارد و تا حدودی خواب‌آور است. مصرف آب گشنیز، برای درمان بی‌خوابی فوق‌العاده است البته مصرف بیش از اندازه‌ی آن موجب سستی و بی‌حالی بدن می‌شود. علاوه بر این ضد حساسیت بوده و می‌تواند به کاهش حساسیت‌های فصلی کمک کند. برای رفع اثرات آلرژیک حشرات، گیاهان و یا غذاها، استفاده از روغن گشنیز سفارش شده است.
این گیاه با این میزان خواصی که از آنها نام برده شد، از گذشته در رژیم‌های غذایی سالم جایگاه ویژه‌ای داشته و در پخت غذاهای جدید هم باید بیشتر به آن توجه شود. مصرف سوپ گشنیز یکی از مواردی است که برای درمان و بهبود بیماری‌ها بسیار مناسب است.
