سرطان نوعی اختلال در سرعت تکثیر و تمایز سلولی است که می‌تواند در هر بافتی از بدن در هر سنی رخ دهد و با حمله به بافت‌های سالم بدن موجب بیماری شدید و در نتیجه مرگ بافت ‌شود. سالانه در اثر ابتلا به انواع سرطان تعداد زیادی از مردم جهان جان خود را از دست می‌دهند. این بیماری پس از اختلالات قلبی ـ عروقی و تصادفات سومین علت شایع مرگ و میر در دنیاست. علت بروز بیش از ۹۰ درصد سرطان‌ها در اثر عوامل محیطی از جمله رژیم غذایی، عوامل شیمیایی (سیگار، ذرات معلق موجود در هوای شهرهای صنعتی، برخی از داروها، نگهدارنده‌های مواد غذایی نظیر نیتریت، حشره‌کش‌ها، بعضی از رنگ‌های خوراکی و …) ، عوامل فیزیکی (نور آفتاب، اشعه X و …) می‌باشد که البته عوامل غیرمحیطی نظیر سن فرد (هر چه سن فرد افزایش یابد توانایی بدن برای ترمیم آسیب‌های وارد شده به بدن کاهش یافته و در نتیجه احتمال جهش ژنتیکی سلول در اثر عوامل محیط و تبدیل به سلول سرطانی افزایش می‌یابد.) و عوامل ارثی نیز در ایجاد سرطان دخیل می‌باشند.

مطالعات نشان داده است که ۴۰ درصد از سرطان‌ها در مردان و ۶۰ درصد از سرطان‌ها در زنان با رژیم غذایی در ارتباط می‌باشد و تخمین زده می‌شود که ۳۵ درصد از کل مرگ و میرهای ناشی از سرطان بدلیل نوع رژیم غذایی (سبک‌زندگی) است.

بنابراین شما می‌توانید با اتخاذ یک رژیم غذایی مناسب از دگرگونی سلول‌های طبیعی و رشد تومورهای سرطانی در بدن جلوگیری نمائید. عوامل تغذیه‌ای بصورت‌های مختلف در ابتلا به سرطان نقش دارند، نظیر نقش محافظتی که فیبرهای غذایی داشته و یا کمبود ویتامین‌ها و افزایش مصرف چربی‌هایی که می‌توانند سرطان‌زا ‌باشد.

در جوامع شهری و جوامع پیشرفته، مصرف بیش از حد مواد غذایی (over nutrition) و در جوامع فقیرتر، کمبودهای تغذیه‌ای (under nutrition) موجب بروز سرطان می‌شود. 

راه‌کارهای تغذیه‌ای برای کاهش ابتلا به انواع سرطان

۱. اجتناب از چاقی

 طبق تحقیقات چاقی با بیماری سرطان ارتباط مستقیم دارد. طبق نتایج این تحقیقات برخی از سرطان‌ها نظیر سرطان پستان، کیسه صفرا و رحم در زنان چاق بیشتر است. بنابراین از چاقی بپرهیزید و وزن خود را همواره در یک حد ایده‌آل ثابت نگهدارید (برای این کار می‌توانید از اپلیکیشن‌هایی مانند کرفس کمک بگیرید.)؛ و همچنین سعی نمایید غذایی را مصرف نمایید که مواد مغذی مورد نیاز شما را تا حد ممکن تامین کند. چاقی در افراد مختلف ممکن است دارای علل متعددی نظیر کم کاری تیروئید، کیست تخمدان، استعداد فامیلی، پرخوری، کمبود فعالیت فیزیکی و … ‌باشد، ولی اغلب افراد چاق و پرخور از فعالیت‌بدنی کمی برخوردار هستند. برنامه غذایی برای کاهش وزن باید بر اساس یک نسبت علمی و منطقی از نظر مصرف مواد غذایی باشد تا غذای کافی، مغذی و سالم را برای مدت زمان طولانی، برای بدن تامین کند. برای این منظور باید تغییر دائمی در عادات غذایی و فعالیت فیزیکی انجام گیرد.

به طور کلی تمرینات بدنی به تنهایی و بدون رعایت رژیم غذایی بر روی کنترل وزن اثر ندارد. ایجاد عادات پسندیده نظیر پیاده‌روی و یا دوچرخه سواریی به جای استفاده از اتومبیل هنگامی که به صورت یک عمل ثابت و معمول انجام گیرد دارای اثر بسیار سودمندی بر تسریع کاهش وزن می‌باشد.

رژیم‌های غذایی دارای فیبر زیاد الزاما با مواد قندی و چربی کمتری همراه هستند و بدین ترتیب سبب کاهش دریافت انرژی و افزایش دفع مواد غذایی انرژی‌زا می‌شود. (زیاد بودن فیبر به‌طور مجزا می‌تواند سبب کاهش جذب چربی‌های مضر غذا و همچنین سبب حس سیری زودرس در فرد شود. برای بیشتر دانستن در مورد تاثیر فیبر در سلامت تغذیه به مقاله فیبر مراجعه نمایید.)

۲. کاهش مصرف چربی

همواره برای حفظ و تامین سلامتی توصیه به کاهش مصرف چربی به ویژه چربی‌های حیوانی می‌گردد. البته با توجه به اینکه این منابع غذایی علاوه بر چربی دارای سایر مواد مغذی مورد نیاز برای بدن نظیر پروتئین‌، املاح و ویتامین‌ها می‌باشد، باید در مقادیر خاص که توسط کارشناسان تغذیه تعیین می‌گردد مصرف گردند. بنابراین با حفظ تنوع در مصرف گوشــت‌های مختلف (گاو، گوسفند، مرغ، ماهی) بیشــتر از منابع پروتئینی کم‌چرب نظیر گوشت گوساله، مرغ و ماهی استفاده نمایید.

حتما می‌دانید چربی‌ها انواع متعددی دارند، مثل چربی‌های اشباع که از آن جمله، چربی متصل به گوشت و روغن حیوانی است که در دمای محیط به صورت جامد هستند. نوع دیگر چربی‌های غیر اشباع هستند؛ مثل روغن زیتون که در دمای محیط به صورت مایع می‌باشد. تاثیر مصرف چربی در بروز سرطان بدین ترتیب است که هم نوع و هم مقدار چربی مصرفی مهم است. اگر بیش از حد چربی مصرف کنیم به دلیل ترشح زیاد صفرا در روده برای هضم چربی‌ها، بخشی از آن تبدیل به اسید آپکولیک (Apcholic Acid) می‌شود که در ایجاد سرطان روده بزرگ نقش مهمی را دارا می‌باشد؛ و اگر با مصرف بیش از حد کلسترول، سطح کلسترول مضر خون یا LDL افزایش یابد، خطر رشد سلول‌های سرطانی و خطر ابتلا به گرفتگی عروق بالا می‌رود.

با توجه به این دلایل می توان ادعا کرد این روش‌ها در کاهش ابتلا به انواع سرطان موثر است:

کل چربی مصرفی را کاهش دهید.

اکثر غذاهایی که ما ایرانی‌ها مصرف می‌کنیم با استفاده از روغن بسیار تهیه می‌شود، که دلیل اصلی چاقی و در نتیجه ابتلا به بسیاری از بیماری‌های مربوط به چاقی در جامعه ایرانی است. براساس محاسبات مبتنی بر تحقیقات تغذیه‌ای، در حدی مصرف چربی مناسب است که ۳۰ درصد انرژی روزانه را تامین کند. چون با سوختن چربی در بدن دو برابر قندها و پروتئین‌ها انرژی ایجاد می‌شود. بنابراین در یک رژیم غذایی سالم میزان مصرف چربی برای افراد عادی نباید از ۸۰ گرم در روز تجاوز کند. این میزان چربی شامل چربی‌های پنهان در غذا و چربی‌های اضافه شده توسط افراد به آن می‌باشد. با توجه به این‌که انواع گوشت، لبنیات و دانه‌ها و … دارای روغن هستند، مجاز هستیم ۳۰ الی ۴۰ گرم روغن به غذاهای مصرفی در طول روز اضافه کنیم که برابر است با پنج تا هفت قاشق غذاخوری روغن مایع.

از روغن‌های خوب استفاده کنید!!!

 در فرهنگ ما روغن خوب را روغن حیوانی تلقی می‌کنند، در صورتی که از دیدگاه علم تغذیه، روغنی خوب است که دارای باندهای غیراشباع و مایع باشد. این روغن در بدن بر تولید کلسترول بی‌تاثیر است و یا سبب کاهش تولید آن خواهد شد. در صورتی‌که با مصرف روغن‌های جامد حیوانی، چربی‌های متصل به گوشت، تولید کلسترول در بدن افزایش می‌دهد، که از عواقب بد آن آگاه هستید. تحقیقات نشان داده که به دلیل مصرف زیاد روغن زیتون در یونان، شیوع سرطان پستان و سرطان پروستات بسیار کمتر از متوسط جهانی است. از این رو در جیره غذایی روزانه خود برای تامین پروتئین، فقط به مواد گوشتی و پر چربی اکتفا نکنید.