جویدن ناخن عادت بسیاری از مردم، از کودکان گرفته تا بزرگسالان است و از میان عادت‌های عصبی، رایج‌تر است که در صورت درمان نشدن، احتمال ادامه آن تا بزرگسالی وجود دارد. عادت جویدن ناخن، پس از سن سه تا چهار سالگی دیده می‌شود، در مواردی نادر در سن خیلی پایین و نزدیک ۱۵ تا ۲۰ ماهگی هم دیده شده است؛ این اختلال در بین دختران کمتر از پسران است و در هنگام ناراحتی و نگرانی تشدید می‌شود. جویدن ناخن‌ها را می‌توان نشانه‌ای از وجود اضطراب است که عامل اصلی آن مثل تمام رفتارهای بیمارگونه، جنبه روانی دارد.

چرا ناخن می‌جویم؟

احساس ناامنی و بی اعتمادی نسبت به محیط اطراف و خانواده، محیط زندگی محدود و دارای قوانین سخت یا مرتب مورد انتقاد قرار گرفتن، مقایسه دائمی با خواهر و برادرها، احساس تنهایی کردن، نگران و عصبی بودن، مسائل داخل خانواده، اختلالات و دعوای دائمی بین والدین، از علت‌های اضطراب است. وجود فرد یا افرادی که ناخن می‌جوند باعث می‌شود تا کودک از او به عنوان یک الگو و مدل تقلید کند، از سویی گاهی کمبود مواد معدنی مانند ویتامین A هم باعث عصبی شدن کودک می‌شود.

در این مورد هم مانند تمام مسائل دیگر کودک، باید ابتدا دلایل آن را بیابیم و سپس با رفع آن دلایل، مشکل کودک برطرف شود؛ متخصصان معتقدند که در سنین سه تا چهار سالگی بهتر است پدر و مادر به این عادت توجه زیادی نشان ندهند. برای حل مسئله از اقداماتی مانند تنبیه، ترساندن و سرزنش کردن که باعث شدت یافتن حس حقارت می‌شود، خودداری کنیم؛ جلوی کودک با یکدیگر دعوا نکنیم، تا جایی که ممکن است اجازه تماشای فیلم‌های خشونت آمیز، ترسناک و پر از صحنه‌های زد و خورد را به کودک ندهیم، با مشاهده پیشرفت، کودک را تشویق کنیم و جایزه‌ای برایش در نظر بگیریم.

علائم جویدن ناخن

علائم جویدن ناخن در یک فرد عبارت‌اند از:

• کوتاهی و ناصافی ناخن‌های دست
• تبخال دهان
• عفونت ناخن که باعث قرمزی و التهاب پوست اطراف ناخن می‌شود (پارونیشیا)
• ضایعات انگشتان دست در اثر ویروس هرپس سیمپلکس
• در آمدن دندان خراب و آسیب دیده در کودک
• التهاب و خونریزی لثه
• شکستگی یا ترک دندان‌های جلویی
• زگیل‌هایی اطراف بستر ناخن
• قارچ ناخن

جلوگیری و ترک عادت جویدن ناخن

شما می‌توانید به کودک در مورد آسیب‌های ناشی از ناخن جویدن آگاهی دهید و توضیح دهید که جویدن ناخن برای سلامتی او زیان آور است؛ می‌توانید از کودک بخواهید دستش را با دست یکی از والدین مقایسه کند یا از او بخواهید جلوی آینه بنشیند و خود را در حال ناخن جویدن مشاهده کند. همچنین می‌توانید یک سرگرمی برای کودک مهیا کنید، بیشتر کودکان وقتی دستشان بیکار است به جویدن ناخن می‌پردازند، کاری کنید تا دست‌هایش مشغول باشد، یک توپ لاستیکی نرم به او بدهید تا همیشه با خود داشته باشد و اگر نیاز به ناخن جویدن پیدا کرد با آن بازی کند.

پس لازم است این موقعیت‌ها را تغییر دهیم، کودکان هنگام تماشای تلویزیون بیشتر ناخن می جوند، پس این قانون را بگذاریم که فقط در صورت پوشیدن دستکش می‌تواند تلویزیون ببیند. فعالیت‌های ورزشی، فرهنگی و فوق برنامه مناسب سن کودک در برنامه او بگنجانید تا زمان‌های خالی او پر شود.

در این قسمت چند راهکار برای ترک این عادت را برای شما ارائه خواهیم کرد:

ناخن‌هایتان را کوتاه کنید

اگر به اندازه کافی بلند نباشند که با دندان‌هایتان جویده شوند به ترک این عادت بسیار کمک خواهد کرد.

 آن‌ها را با یک لاک بدمزه و تلخ بپوشانید

طعم وحشتناک آن باعث می‌شود که قبل از جویدن ناخنتان، به آن کار، فکر کنید.

 از مانیکور استفاده کنید

با خرج کردن پول و گذراندن زمان در سالن‌های زیبایی، باعث می‌شود که ناخن‌هایتان زیباتر به نظر برسد و از جویدن آن اجتناب کنید.

 دستکش بپوشید

ممکن است کمی احمقانه به نظر برسد، اما با این کار به ناخن‌هایتان دسترسی ندارید و مانع از دسترسی به آن‌ها می‌شوید. اگر دستکش در برنامه روزانه شما جایی ندارد، با استفاده از برچسب ناخن روی آن‌ها را بپوشانید، این کار می‌تواند نتیجه مشابهی داشته باشد.

 عوامل محرک خودتان را پیدا کنید

توجه داشته باشید که در چه زمان‌ها و چه احساساتی شروع به جویدن ناخن می‌کنید و راه حل‌هایی برای مقابله با این احساسات پیدا کنید.

 دست‌ها و دهانت را مشغول نگه دارید

برای این کار، از یک توپ استرس، سنگ نگرانی یا حتی یک قلم برای کلیک کردن استفاده کنید و اینکه دهان خود را با جویدن آدامس مشغول نگهدارید، به جای جویدن ناخن‌هایتان، وقت خود را صرف این عوامل کنید.

درمان قطعی ناخن جویدن در کودکان

حالا که می‌دانید جویدن ناخن نشانه چیست و چه علائم و عوارضی دارد، به یاد داشته باشید که موارد زیر برای درمان قطعی ناخن جویدن در کودکان بسیار مؤثر خواهند بود:

• کیفیت فضای عاطفی خانواده را افزایش دهید و فضایی شاد و امن ایجاد کنید.
• ویژگی‌های رفتاری مثبت او را تشویق، و نسبت به رفتارهای منفی او بی تفاوت باشید.
• در خانه و مدرسه مسئولیت‌ها را در حد توان به او واگذار کنید.
• از تمسخر، تهدید، سرزنش و مقایسه کودک با دیگران بپرهیزید.
• داشتن همبازی و وسایل سرگرم کننده نیز می‌تواند به درمان قطعی ناخن جویدن کمک کند.