آیا ایدهآلگرایی بر سلامت ذهن و جسم تاثیر میگذارد؟
ایدهآلگرایی از آن دست کلماتی است که در نگاه اول بسیار مثبت و جذاب به نظر میرسد اما کمی که به معنای آن دقیقتر مینگریم، از آن مباحثی است که بیشتر از آنچه به نظر میرسد، حاوی بار معنایی منفی است. گفتن این مساله که شما یک انسان کمالگرا هستید، شاید در یک مصاحبهی شغلی، به عنوان ویژگی مثبت برای شما تلقی شود اما تحقیقات نشان داده است که این مساله در طولانیمدت میتواند اثرات مخربی بر ذهن و جسم شما بگذارد. به طور مشخص افراد کمالگرا، افرادی هستند که در مورد ظاهر خود نیز وسواس زیادی را به خرج میدهند. گاهی یک فرد کمالگرا که دارای اضافه وزن نیز است، آنقدر به خود برای کم کردن وزن فشار وارد میکند که نه تنها به روند آن کمک نمیکند بلکه باعث بروز بیماریهای دیگری نیز میشود. در مقالهی پیش رو به بررسی این ایدهآلگرایی در مورد ظاهر و ضررهای بیشماری که با خود دارند، خواهیم پرداخت.
ایدهآلگرایی دقیقا چیست؟
اکثر محققان ایدهآلگرایی را ترکیبی از استانداردهای شخصی بالا و نقد افراطی شخص از خود میدانند. با این حال تعاریف دیگری نیز با تفاوتهای جزیی و ظریف دربارهی ایدهآلگرایی وجود دارند. برای مثال گوردون فلت و پل هیتیت دو استاد و محقق برجستهی کانادایی که سالهاست در زمینهی کمالگرایی فعالیت میکنند، ایدهآلگرایی را شامل سه بخش مجزا میدانند. آنها معتقد هستند که فرد ایدهآلگرا یا دچار این عارضه با خود، یا با اطرافیان نزدیک و یا دچار ایدهآلگرایی توسط جامعه هستند.
چگونه کمالگرایی بر سلامت ما تاثیر میگذارد؟
همانطور که پیشتر گفته شد در اثرات مخربی که کمالگرایی میتواند بر ذهن انسان وارد کند جای شکی نیست. اما در مطالعهی اخیری که توسط وزارت بهداشت انگلستان صورت گرفته، نشان داده است که خطرناکترین نوع ایدهآلگرایی، ایدهآلگرایی توسط جامعه است. در این نوع ایدهآلگرایی فرد احساس میکند که جامعه از او بیش از حد معمول طلب میکند و او برای اینکه مورد قضاوتهای سختگیرانه و خشنی قرار نگیرد، سعی میکند که خود را در بهترین و ایدهآلترین حالت قرار میدهند تا تایید همهی جامعه را برای خود بگیرند.
در این نوع کمالگرایی، فرد به طور مشخص در آستانهی افسردگی قرار دارد و در مراحل پیشرفتهتر میتواند منجر به خودکشی نیز بشود. همچنین این مساله توسط محققان بارها ثابت شده است. به عنوان مثال، یکی از مطالعات قدیمی نشان داد که بیش از نیمی از افرادی که در اثر خودکشی جان خود را از دست دادهاند، توسط اطرافیانشان به عنوان فردی کمالگرا توصیف شدهاند. مطالعه دیگری نشان داد که بیش از ۷۰ درصد جوانانی که در اثر خودکشی جان خود را از دست دادهاند، عادت به ایجاد توقعات عجیب و زیاد از خود داشتهاند.
در نتایج یک مطالعهی دیگر که توسط همین سازمان انجام شده، مشخص شد که تقریبا ۳۰٪ از دانشجویان دوره کارشناسی، علائم افسردگی ناشی از کمالگرایی را تجربه میکنند.
نوع دیگر ایدهآلگرایی که بیشتر شامل دانشآموزان و نوجوانان میشود، کمالگرایی شخصی است. در این نوع، فرد از خود توقع و انتظارات غیر منطقی و دور از واقعیتی را دارد که با نرسیدن به آنها خود را به روشهای مختلف مانند اختلالات غذایی، انزوا و …، خود را مجازات میکند. مطالعات نشان داده است که این ایدهآلگرایی در برخی افراد باعث بروز زمینه برای ابتلا به اختلال دوقطبی در افراد نیز میگردد.
اما ضررهای ایدهآلگرایی به همین جا ختم نمیشود. مطالعات نشان داده است که ایدهآلگرایی به طور مستقیم بر فشار خون بالا و بیماریهای قلبی و عروقی تاثیر میگذارد.
چه باید کرد؟
برخورد با منتقد همیشه سخت است. این برخورد زمانی نیز سختتر میشود که منتقد، شخص شما باشد. البته راههایی وجود دارد که در برابر این مشکل ایستادگی کنید. مهمترین کاری که باید انجام دهید این است که حس دوست داشتن خود را در خودتان زنده کنید. در این راستا برای خود چالشهای انگیزشی تعیین کنید و به آنها پایبند باشید. سعی کنید برای مسالهای که باعث وسواس فکری شما شده است، هدف منطقی تعیین کنید. راهحلهای دیگری چون یوگا، تمرینهای ذهنی، مراجعه به روانشناس و … همگی از جمله روشهایی هستند که باعث تغییر و بهبود وضعیت ذهنی شما میشوند.
در نهایت امر اینکه فرد باید بپذیرد که اهداف بزرگ، انگیزه و پشتکار قوی میطلبد و باید برای رسیدن به آنها بهای سنگینی را باید پرداخت؛ اما این بها نباید به هر قیمتی، مانند از دست دادن سلامتی روح و جسم، به دست آید. بلکه افراد باید با رعایت جانب تعادل و قرار ندادن خود در فشار روحی و جسمی، به هدف مد نظر خود دست پیدا کنند.