فولات در کنار اسید فولیک از اشکال مختلف ویتامین B9 هستند. این ماده در بدن به ساخت DNA، ترمیم DNA و تولید گلبول‌های قرمز (RBC) کمک می‌کند. بدن از طریق غذا این ماده مغذی را دریافت می‌کند. برخی از نوشیدنی‌ها، غذاها و سبزیجات تیره و مرکبات منابع سرشاری از فولات هستند. اگر طی چندین هفته غذاهای فاقد فولات بخورید، بدن دچار کمبود شدید این عنصر میشود. در صورت کمبود فولات در طولانی مدت هم به بیماری یا جهش ژنتیکی مبتلا می‌شوید. در ادامه با کرفس همراه شوید تا به تشریح و کارکرد این ماده صحبت کنیم.
بیشتر بخوانید: ویتامین ب ۲ چیست؟ کمبود ویتامین b2 چه عوارضی دارد؟
فولات چه ویتامینی است؟
یکی از ویتامین‌های گروه B، ویتامین ب ۹ است که اشکال مختلفی دارد و فولات یکی از اشکال این ویتامین محسوب میشود. کمبود فولات منجر به کم خونی میشود که در آن RBC بسیار کاهش می‌یابد. در این صورت خون قدرت انتقال اکسیژن به سایر بافت‌های بدن را از دست می‌دهد. زیرا RBCها اکسیژن را با خود حمل و به سایر نقاط بدن می‌رسانند.
نشانه های کمبود ویتامین b9 بیشتر در زنان و در سنین باروری اتفاق می‌افتد. کمبود ویتامین B9 منجر به نقص مادرزادی جنین هم میشود. بیشتر افراد این ویتامین را از طریق غذا دریافت می‌کنند. در مواردی هم ممکن است دچار کمبود آن شوند که با مکمل یا رژیم غذایی صحیح برطرف میشود.
همه چیز درباره انواع ویتامین ها، کدام ویتامین ها ضروری هستند؟
در این مقاله:
نشانه های کمبود ویتامین b9
علائم و نشانه‌های کمبود این ویتامین در بدن عبارتند از:
- خستگی
- تغییر رنگ مو به خاکستری
- زخم‌های دهان
- تورم زبان
- مشکلات رشد در کودکان و نوجوانان
علائم کم خونی ناشی از کمبود اسید فولیک شامل موارد زیر است:
- خستگی مداوم
- ضعف
- بی حالی
- پوست رنگ‌پریده
- تنگی نفس
- تحریک‌پذیری
بیشتر بخوانید: کولین چیست؟ منابع کولین برای سلامت بدن کدامند؟
چه عواملی باعث کمبود فولات می‌شوند؟
ویتامین ب ۹ یکی از انواع ویتامین‌های محلول در آب است. به این معنا که در آب حل میشود و در سلول‌های چربی ذخیره نمی‌شود. پس باید هر روز غذاهایی را مصرف کنید که حاوی فولات باشد. در غیر این صورت خیلی زود به کمبود آن دچار می‌شوید.
وقتی مقدار ویتامین B9 در بدن زیاد شود، از طریق ادرار دفع میشود و فقط به مقدار مورد نیاز در بدن باقی می‌ماند. به طور کلی کمبود فولات به دلایل زیر اتفاق می‌افتد:
رژیم غذایی نادرست
بخشی از ویتامین ب ۹ بدن از طریق میوه‌های تازه، سبزیجات و غلات غنی شده دریافت میشود. وقتی غذاها بیش از حد پخته شوند، این ویتامین از بین می‌رود. اگر غذاهای غنی از فولات مصرف نکنید در عرض چند هفته سطح فولات بدن به شدت کاهش می‌یابد.
بیشتر بخوانید: ویتامین b5 برای چیست ؟ چه غذایی حاوی ویتامین ب ۵ است؟
بیماری
یکی دیگر از دلایل کمبود فولات در بدن، بیماری‌هایی است که روی جذب ویتامین‌ها در دستگاه گوارش تاثیر منفی می‌گذارند. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماری کرون
- بیماری سلیاک
- انواع خاصی از سرطان ها
- مشکلات شدید کلیه که نیاز به دیالیز دارد.
ژنتیک
یکی دیگر از دلایلی که باعث کم خونی ناشی از کمبود اسید فولیک میشود، جهش ژنتیکی است. این عامل مانع از تبدیل شدن فولات غذایی یا مکمل به متیل فولات در بدن میشود.
عوارض جانبی دارو
از دیگر عواملی که باعث کمبود ویتامین B9 در بدن میشود، عوارض جانبی برخی از داروهاست که عبارتند از:
- فنی توئین (دیلانتین)
- تری متوپریم-سولفامتوکسازول
- متوترکسات
- سولفاسالازین
عوارض کمبود اسید فولیک در بدن
کمبود فولات در بدن مشکلات زیر را به دنبال دارد:
- کم خونی مگالوبلاستیک که در آن RBC بزرگتر از حد طبیعی است و رشد نمی‌کند.
- سطح گلبول‌های سفید خون و پلاکت‌ها کاهش می‌یابدد.
- نقص جدی هنگام تولد در نخاع و مغز جنین در حال رشد اتفاق می‌افتد.
بیشتر بخوانید: آیا کمبود ویتامین دی باعث افسردگی میشود؟ علائم کمبود ویتامین دی
منابع فولات
اگر دچار کمبود فولات باشید، اولین راه مصرف جبران این ویتامین، رژیم غذایی صحیح است. اگر میزان آن بیش از حد کم شده باشد، مصرف مکمل فولات توصیه میشود که البته باید با تجویز پزشک باشد. مکمل‌های ویتامین B کمپلکس به همین منظور مصرف می‌شوند. این ویتامین با سایر ویتامین‌های گروه B ترکیب میشود که کارکرد کلی دارند. افرادی که الکل مصرف می‌کنند، به کمبود فولات مبتلا می‌شوند.
منابع فولات عبارت است از:
- سبزیجات برگ‌دار، سبز مانند کلم بروکلی و اسفناج
- جوانه بروکسل
- نخود فرنگی
- مرکبات
- میوه‌ها، مانند موز و خربزه
- آب گوجه
- تخم مرغ
- لوبیا
- حبوبات
- قارچ
- مارچوبه
- کلیه
- گوشت جگر
- مرغ
- صدف
- سبوس گندم
- غلات غنی شده
میزان فولاتی که باید در طی روز مصرف کنید حدود ۴۰ میکروگرم در روز است. البته زنان باردار به مقدار بیشتری از این ویتامین نیاز دارند. زیرا ویتامین B9 برای رشد طبیعی جنین لازم و ضروری است.
منبع: healthline
