چرا زنان در دوره بارداری دچار اضافه وزن می‌شوند؟
مهمترین علل بروز چاقی در دوران حاملگی چیست و چه میزان از این اضافه وزن مربوط به جنین و بافت‌های مربوط به آن است؟
به طور کلی زنان باردار بین ۱۱ الی ۱۵ کیلو وزن اضافه می‌کنند؛ مگر آنکه بارداری آن‌ها چندقلو بوده و یا اینکه مادر دچار بیماری‌هایی همچون دیابت و یا چاقی پیش از اقدام به بارداری باشد.
اما وزن کودک در هنگام تولد، در حالت عادی بین ۳ الی ۳.۵ کیلو می‌باشد، بقیه وزن اضافه شده به مادر به چه دلیل است؟
در ادامه به دلایل اضافه وزن در هنگام بارداری پرداخته و میزان اضافه وزن ناشی از هر قسمت را توضیح می‌دهیم.
دلایل افزایش وزن ناگهانی در دوره بارداری
۱. نوزاد (بین ۳ الی ۳.۵ کیلوگرم)
نوزاد در شکم مادر در طی ۹ ماه بارداری به طور متوسط ۳ الی ۳.۵ کیلوگرم وزن پیدا می‌کند؛ اما در صورت ابتلا به دیابت در مادر و به علت بالا بودن قند خون مادر، حجم چربی کودک در هنگام تولد بین ۱ الی ۱.۵ کیلوگرم از حد عادی بالاتر خواهد بود. در صورتی که مادر در ماه ۵ الی ۶ بارداری اضافه وزنی بیشتر از ۱۰ کیلوگرم نسبت به پیش از بارداری داشته باشد، باید برای احتمال به بیماری دیابت و یا بیماری دیابت بارداری به پزشک مراجعه و آزمایش دهد.
۲. جفت (۱ تا ۱.۳ کیلوگرم)
جفت، اتصال بین مادر و کودک را در رحم گفته می‌شود. این قسمت مواد مفید برای کودک را به او رسانده و مواد حاصل از سوخت و ساز بدن کودک را برای دفع به خون مادر انتقال می‌دهد. اکثر اضافه وزن مادر در بین ماه‌های اول تا سوم ناشی از رشد جفت است. اگر در بین ماه‌های اول تا سوم بیش از ۳ کیلوگرم اضافه وزن داشتید برای معاینه و تعیین سلامت ارتباط بین بدن مادر و کودک به پزشک مراجعه کنید.
۳. مایع آمنیوتیک (۱ تا ۱.۳ کیلوگرم)
مایعی که دور جنین را گرفته و مواد مغذی را به کودک می‌رساند مایع آمنیوتیک نامیده می‌شود. این مایع در آغاز فقط از الکترولیت‌ها ساخته شده، اما پس از گذشت ۳ ماه اول، این مایع پروتئین، کربوهیدرات، و دیگر مواد مغذی مورد نیاز برای رشد کودک را در خود ذخیره می‌کند. مایع آمنیوتیک در ماه پایانی بارداری ۱ تا ۱.۳ کیلوگرم از اضافه وزن ناشی از بارداری در مادر را به خود اختصاص می‌دهد.
۴. سینه‌ها (۱ تا ۱.۳ کیلوگرم)
سینه‌های مادر در طول بارداری به دلیل تغییرات هورمونی متورم شده و حجم چربی موجود در آن‌ها افزایش می‌یابد. این تغییرات موجب آماده شدن آن‌ها برای شیردهی به نوزاد خواهد شد.
اگر وزن سینه مادر بیش از ۱.۳ کیلوگرم افزایش یابد و یا اینکه شکل آن تغییر مشخصی داشته باشد، امکان تشکیل توده‌های خوش‌خیم یا بدخیم سرطانی در سینه مادر وجود دارد. در صورت دیدن هر تغییر شکل غیرعادی در دوره بارداری، سریعا به پزشک زنان مراجعه کنید.
۵. خون اضافی (۱.۸ کیلوگرم)
بدن مادر برای رساندن غذا و اکسیژن کافی به بدن کودک نیاز به حجم خون بیشتر و همچنین گردش خون سریعتر دارد. در دوره بارداری حجم و ضربان قلب مادر و وزن خون او بین ۱.۵ تا ۱.۸ کیلوگرم افزایش می‌یابد. ورم صورت مادر در حین بارداری نیز به همین دلیل است.
احتمال افزایش وزن بیشتر از ۱.۸ کیلوگرم در این بخش بسیار نادر بوده و غالبا اتفاقی نخواهد افتاد، مگر آنکه مادر پیش از بارداری سابقه سکته قلبی و مغزی داشته و یا اینکه فشار خون او بالا باشد.
۶. ذخیره چربی (۲.۷ تا ۴ کیلوگرم)
بدن انسان همیشه خود را با شرایط مختلف تطبیق می‌دهد. یکی از شرایط زایمان و شیردهی کودک است. بدن مادر برای اینکه احتمال کمبود انرژی در طول دوران شیردهی وجود دارد، به طور طبیعی بین ۳ الی ۴ کیوگرم چربی در نقاط مختلف بدن ذخیره می‌کند تا در صورت کمبود غذا در دوران شیردهی، توان خود را از دست نداده و بتواند به تغذیه کودک ادامه دهد.
این اضافه وزن معمولا در ماه‌های ۶ الی ۹ اتفاق می‌افتد. اگر در طی این دوره بارداری اضافه وزن ناگهانی داشتید برای احتمال بیماری دیابت و یا گرفتن رژیم غذایی خاص به پزشک معالج خود مراجعه کنید.
۷. بزرگ شدن رحم (۱ تا ۲.۲ کیلوگرم)
رحم مادر در طول زمان بارداری برای آنکه بتواند کودک، جفت و مایع آمینوتیک را در خود جای دهد، بیش از ۵۰ برابر اندازه عادی خود بزرگ می‌شود. بافت‌های جدید تشکیل شده در دیواره رحم و همچنین حجم اضافه شده به لایه‌های مختلف پوست مادر بین ۱ الی ۲.۲ کیلوگرم وزن دارا هستند.
