اسکلروز (تصلب یا سخت شدگی) چند گانه بیماری ام اس (M.S) عارضه‌ای وابسته به دستگاه اعصاب مرکزی بدن است. این عارضه یکی از ناتوان کننده ترین بیماری‌های عصب شناختی درمیان جوانان بالغ است که بیشتردر افراد ۲۰ تا ۴۰ ساله تشخیص داده می‌شود. این بیماری یکی از شایع ترین بیماری‌های مغز و اعصاب در جوامع بشری است. زنان تقریباً دو بار بیشتر از مردان در معرض ابتلا به ام. اس هستند. زمانی که فردی مبتلا به ام اس تشخیص داده می‌شود تا پایان عمر بدان مبتلا می‌ماند، با این حال درمان‌ها و مراقبت‌های تخصصی می‌توانند به بیماران برای فائق آمدن بر علائم بیماری (M.S)، کمک کنند. علت این بیماری ناشناخته است و درمان قطعی برای آن هنوز وجود ندارد، ولی تحقیقات در این زمینه در حال انجام است.
بیماری ام اس چیست؟
ام اس (Multiple sclerosis) یک بیماری ناتوان کننده است که مغز و نخاع را تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث از دست دادن کنترل، دید، تعادل و حواس (بی‌حسی) می‌شود. در بیماری ام اس اعصاب مغز و نخاع توسط سیستم ایمنی بدن آسیب می‌بینند که به این اختلال بیماری خود ایمنی می‌گویند (بیماری‌های خود ایمنی بیماری‌هایی هستند که در آن‌ها سیستم ایمنی بدن که وظیفه آن حفاظت از بدن و نابود کردن عوامل خارجی همچون باکتری و میکروب‌ها است، اشتباهاً شروع به حمله به بافت‌های بدن می‌کند).
در این بیماری ، سیستم ایمنی بدن شروع به حمله به مغز و نخاع دوتا از اجزاء مهم که سیستم مرکزی اعصاب را کنترل می‌کنند که باعث ایجاد مشکلات ارتباطی بین مغز و بقیه بدن می‌شود. در نهایت، این بیماری می‌تواند اعصاب را از بین ببرد یا به طور دائمی به آن‌ها آسیب برساند.
علائم بیماری ام اس
نشانه‌ها و علائم بیماری ام اس (MS) به طور گسترده‌ای متفاوت هستند و به میزان آسیب وارده به رشته‌های عصبی و اعصاب متفاوت است. هیچ درمان قطعی برای بیماری مولتیپل اسکلروز یا ام اس وجود ندارد با این حال، درمان می‌تواند به بهبود سرعت حملات، تغییر مسیر بیماری و مدیریت علائم این بیماری کمک کند.نشانه‌ها و علائم آن ممکن است از فرد به فرد و در طی دوره بیماری متفاوت باشد، بسته به محل آسیب عصبی علائم بیماری ام اس فرق می‌کند. از مهم‌ترین و اولین علائم بیماری ام اس (MS) می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کاهش حافظه
کاهش و ضعف حافظه، ناتوانی در تمرکز، صحبت کردن و مشکلات زبانی از اختلالات رایج در نتیجه‌ی پیشرفت بیماری ام اس MS است که البته بسیاری وقت‌ها می‌تواند از اولین علائم آن باشند.
اختلالات جنسی
در بیماران مبتلا به ام اس در مراحل شدید، اختلالات جنسی یکی از شایع‌ترین اختلالات در نظر گرفته می‌شود. این وضعیت که در بیشتر اوقات عارضه‌ای غیرقابل پیشگیری است، بسیاری وقت‌ها یکی از علائم بیماری ام اس MS در نظر گرفته می‌شود.
سرگیجه
بیماران مبتلا به ام اس معمولاً در مستقیم حرکت کردن مشکل دارند. در واقع این عدم تعادل در کنترل حرکات معمولاً با پیشرفت بیماری و تخریب سلول‌های عصبی، فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به همین خاطر است که بسیاری از مبتلایان به بیماری ام اس برای راه رفتن نیاز به عصا دارند.
دو بینی
دو بینی یا همان اختلالات بینایی به دلیل حمله‌ی بیماری ام اس به سیستم عصبی و تأثیر بر روی عصب بینایی به وجود می‌آید و یکی از علائم آن محسوب می‌شود.
مور مور شدن انگشتان بی‌حسی
بی‌حسی و مور مور شدن مداوم که معمولاً صورت و دست‌ها و پاها را درگیر می‌کند، از علائم بیماری MS است که به علت آسیب و تخریب سلول‌ها عصبی در مغز و نخاع ایجاد می‌شود؛ اما این وضعیت برای فردی که هنوز به بیماری مبتلا نشده و یا برای اولین بار است که آن را تجربه می‌کند، بسیار عجیب به نظر می‌رسد. در واقع بی‌حسی و مورمور شدن می‌تواند در ابتدا به صورت حمله‌ای فرد را مورد آسیب قرار دهد. پاها شایع‌ترین بخش بدن برای بروز این عارضه‌اند.
ضعف و گرفتگی عضلات
اسپاسم‌ها و گرفتگی‌های عضلانی حمله‌ای، یکی از علائم بیماری MS است که بسیار آزار دهنده هستند. این اسپاسم‌ها معمولاً شدیداً دردناک هستند، در بخش‌های انتهایی بدن نظیر دست‌ها و پاها ایجاد می‌شوند و بعد از چند دقیقه برطرف می‌شوند.
اختلال در کنترل ادرار و مدفوع
بی اختیاری در دفع ادرار و مدفوع در بیماری MS دور از انتظار نیست. تقریباً ۸۰ درصد بیماران مبتلا به MS در کنترل ادرار و مدفوع خود مشکل دارند. این افراد معمولاً از احساس دفع ادرار مکرر و ناگهانی در عذاب هستند. مشکل آزاردهنده دیگر در این افراد، اسهال مداوم و اختلال در کنترل تخلیه روده است.
بی حالی و افسردگی
ابتلا به بیماری آزار دهنده‌ای نظیر MS, علاوه بر آسیب جسمی می‌تواند ابزاری برای شکنجه روحی فرد باشد. بسیاری از مبتلایان به ام اس، احساس افسردگی، تحریک پذیری و تغییرات خلق و خو را یکی از مشکلات رایج خود بیان می‌کنند.
افراد در خطر ابتلا به ام اس
این عوامل خطر ابتلا به مولتیپل اسکلروزیس را افزایش می‌دهد:
- سن.: این بیماری ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد، اما اغلب در افراد بین ۱۵ تا ۶۰ ساله رخ می‌دهد.
- جنسیت: زنان در حدود دو برابر احتمال ابتلا به MS را دارند.
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر شما MS داشته باشد، شما در معرض خطر ابتلا به بیماری هستید.
- برخی از عفونت‌ها ویروس‌ها، از جمله اپشتاین بار، ویروس که مننوکلوئیس عفونی را ایجاد می‌کند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند.
- آب و هوا : MS در کشورهای دارای آب و هوای معتدل، از جمله کانادا، شمال ایالات متحده، نیوزیلند، جنوب شرقی استرالیا و اروپا، بسیار رایج است.
- سیگار کشیدن: افراد سیگاری خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری را دارند.
درمان بیماری ام اس
طیف گسترده‌ای از داروهای مختلف وجود دارند که می‌توانند شدت و تکرار علائم آن را کاهش دهند. همچنین بعضی از انواع داروها می‌توانند سرعت پیشرفت بیماری را کاهش دهند. سایر داروها می‌توانند حملات بیماری را کوتاه کنند و مشکلات آن را بهبود بخشند مانند درد، مشکلات ادراری و خشکی ماهیچه‌ها.
