گیاهخواری مبحثی است که چندیست در ایران باب شده و عده‌ی زیادی را جذب خود کرده است. گیاهخواری یک نوع رژیم خاص غذایی است که پایه آن بر اساس پرهیز از خوردن گوشت حیوانات است. گیاهخواری اما دارای سه دسته‌بندی متفاوت، یعنی وگانیسم، خام‌گیاهخواری و فروگنیسم، است. در مورد دو نوع خام‌گیاهخواری و فروگنسیم در مطالب آینده به طور مفصل صحبت خواهد شد اما در این مقاله به رژیم گیاهخواری وگان خواهیم پرداخت. بسیاری از افراد گیاهخواری را با وگانیسم اشتباه می‌گیرند اما این دو با یکدیگر بسیار متفاوت هستند. به راستی رژیم وگان چیست و وگان‌ها دقیقا مجاز به خوردن چه چیزهایی هستند؟ آیا وگان تنها یک رژیم است یا سبکی برای زندگی؟

تا انتهای این مطلب همراه ما باشید تا به پاسخی دقیق برای این سوال‌ها برسید.

در سال ۱۹۴۴ عده‌ی زیادی از اعضای انجمن گیاهخواری انگلیس در طی یک نامه‌ای به عدم استفاده از محصولات لبنی در رژیم گیاهخواری رای دادند و در ادامه‌ یکی از طرفداران سرسخت این جنبش به نام دونالد واتسون در نوامبر همان سال، واژه‌ی وگان را که ترکیبی از حروف گیاهخواری (Vegetarian) بود را برای این جنبش انتخاب کرد. جنبشی که بعدها خود نوع جدیدی از گیاهخواری و سبکی جدید برای زندگی را با خود به همراه آورد. وگانیسم به تنهایی نیز شامل چندین نوع مختلف است که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت.

وگان‌‌ها علاوه بر پرهیز از خوردن گوشت حیوانات مانند گیاهخواران، از خوردن محصولات لبنی مانند پنیر، تخم‌مرغ، شیر و … و سایر محصولاتی که از حیوانات به دست می‌آیند، امتناع می‌کنند. وگانیسم در ابتدا به عنوان « اصل رهایی حیوانات از استثمار انسان‌ها» تعریف شد. در سال ۱۹۷۹، انجمن وگان به یک سازمان خیریه ثبت شده تبدیل شد و این تعریف را به روز کرد.

در تعریف جدید و امروزی وگان تنها سبکی برای روش‌های خوردن غذا نیست، بلکی روشی برای زندگی به شمار می‌آید. روشی که در آن وگان‌ها تلاش می‌کنند جلوی تمامی شکل‌های مختلفی که به حیوانات آسیب می‌رساند و سوءاستفاده می‌کند را بگیرد. این جلوگیری نیز تنها به نخوردن گوشت یا محصولات حیوانی محدود نمی‌شود و به نوع پوشش افراد که از جنس چرم یا … باشد هم می‌رسد.

وگان‌ها به شدت عقیده دارند که تمامی موجودات زنده شامل انسان‌ها و حیوانات حق زندگی و آزادی دارند. آنها عمیقا مخالف کشتن حیوانات به دلیل بهره‌کشی از گوشت یا شیر یا پوست آنها برای استفاده در صنعت مد و لباس، به خصوص وقتی جایگزین مناسب آن وجود دارد، هستند. آنها همچنین با شیوه نوین کشاورزی و دامداری مدرن که حیوانات را در معرض فشار و ظلم قرار می‌دهند، مخالف هستند.

برخی از مردم به دلیل آسیب جمعیتی و خطر جدی انقراض که حیوانات را تهدید می‌کند، از خوردن یا استفاده از محصولات حیوانی امتناع می‌کنند. کشاورزی حیوانات همچنین می‌تواند منجر به جنگل‌زدایی و برهم زدن اکوسیستم جفرافیای جهان شود. همچنین طبق گزارشی که سازمان ملل در سال ۲۰۱۰ منتشر کرد، محصولات حیوانی نیاز منابع بیشتری برای تولید، نسبت به محصولاتی که بر پایه گیاهان ساخته می‌شوند، هستند. در نتیجه باعث افزایش تولید گازهای گلخانه‌ای می‌شوند. گزارش سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۰ استدلال می‌کند که این محصولات به طور کلی نیازمند منابع بیشتری هستند و باعث افزایش انتشار گازهای گلخانه ای نسبت به گزینه های مبتنی بر گیاه می شوند.

به عنوان مثال، کشاورزی حیوانات به میزان ۶۵٪ از کل میزان انتشار اکسیدنیتروژن جهان، ۳۵-۴۰٪ از انتشار جهانی متان و ۹٪ انتشار جهانی دی اکسید کربن را به خود اختصاص می‌دهد.

همانطور که بسیاری از افراد برای توجه بیشتر به سلامتی خود به رژیم‌های غذایی روی می‌آورند، رژیم وگان نیز از این قائده مستثنی نیست. برای مثال برخی عقیده دارند که رژیم وگان می‌تواند از خطر حمله‌ی قلبی، دیابت نوع ۲، سرطان یا مرگ زودرس، جلوگیری کند. به عقیده‌ی برخی پزشکان نیز عدم استفاده از گوشت حیوانات باعث کاهش خطر ابتلا به آلزایمر در سنین بالا شود.

برخی دیگر نیز به علت هورمون‌هایی که در کشاورزی نوین در حیواناتی مانند مرغ و گوسفند استفاده می‌شود از خوردن گوشت آنها هراس دارند و رو به وگانیسم می‌آورند.

در نهایت نیز نمی‌توان منکر چربی‌های ناسالمی که در رژیم غذایی افراد گوشت‌خوار وجود دارد شد و برخی دیگر نیز به علت این مساله ترجیح می‌دهند که وگان شوند.

در قسمت بعدی نیز درباره‌ی انواع مختلف وگانیسم و اینکه وگان‌ها دقیقا چه چیزهایی را می‌توانند بخورند و چه چیزهایی را نه، صحبت خواهیم کرد.