فشارخون یکی از علائم اصلی حیات است، هنگامی‌که سرخرگ‌های بزرگ، قابلیت ارتجاع و استحکام طبیعی خود را از دست بدهند و عروق کوچک نیز باریک‌تر شوند، فشار خون بالا می‌رود. فشارخون بالا گاهی کشنده بی‌سروصدا نامیده می‌شود، زیرا تا مراحل انتهایی اکثراً هیچ علامتی ندارد. فشارخون به‌طور طبیعی در اثر استرس و فعالیت بدنی بالا می‌رود، اما فردی که دچار بیماری فشارخون بالا است، به هنگام استراحت نیز فشارخونش بالاتر از حد طبیعی است. به همان اندازه فشارخون پایین هم می‌تواند خطرساز باشد.
فشارخون بالا چند است؟
ورزشکاران به دلیل ورزش و فعالیت بدنی، ضربان قلب پایین‌تر و درنتیجه فشارخون پایین‌تری نسبت به افراد عادی دارند، فشارخون مطلوب برای ورزشکاران کمتر از ۱۲۰/۸۰ است. اگر فشارخون نرمال است یعنی کمتر از ۱۲۰/۸۰ است حداقل هر ۲ سال یک‌بار فشارخون را اندازه بگیرید. اگر فشارخون سیستولیک بین ۱۲۰ و ۱۳۹ و دیاستولیک بین ۸۰ تا ۸۹ است هرسال فشارخون خود را اندازه بگیرید شما مستعد ابتلا به فشارخون بالا هستید. اگر فشارخون ۱۴۰/۹۰ یا بالاتر باشد شما فشارخون بالا دارید و باید به پزشک خود مراجعه کرده و اقدامات لازم برای کنترل فشارخون بالا را آغاز کنید.
فشار خون بالا
عوامل بروز فشارخون بالا در افراد
انسان‌ها با بالا رفتن سن و همچنین عدم رعایت برخی نکات سبب می‌شوند تا زودتر به فشارخون بالا مبتلا شوند که آن‌ها را مرور می‌کنیم:
۱- سن بالای ۶۰ سال با افزایش سن احتمال بروز فشارخون افزایش می‌یابد
۲- چاقی و اضافه‌وزن
۳- سیگار کشیدن
۴- مصرف الکل
۵- رژیم غذایی حاوی نمک زیاد یا چربی اشباع‌شده و عدم مصرف میوه و سبزی
۶- کم‌تحرکی و نداشتن فعالیت بدنی کافی
۷- استرس
۸- عوامل ژنتیکی، اگر یکی از والدین و یا هر دو دچار فشارخون بالا باشند، خطر ابتلای فرد به فشارخون بیشتر است.
۹- مصرف قرص‌های ضد حاملگی ، استروییدها و بعضی از انواع داروهای مهارکننده اشتها
۱۰- پشت میزنشینی
۱۱- نژاد: سفیدپوستان و نژاد هند واروپایی بیشتر دچار افزایش فشارخون می‌شوند.
درمان اورژانسی فشارخون بالا در خانه
اگر سردردهای شدید، خستگی و بی‌حالی، ضربان قلب نامنظم و درد در ناحیه قفسه سینه را تجربه می‌کنید، به‌احتمال‌زیاد از فشارخون بالا رنج می‌برید. شرایطی مانند استرس، بی‌خوابی، چاقی مفرط و سایر شرایط پزشکی نهفته می‌تواند به این شرایط کمک کند. گاهی اوقات حتی افراد سالم هم از فشارخون بالا رنج می‌برند. خوشبختانه باید بگوییم که امروزه تکنیک و روش‌های متعددی کشف شده است که با توجه به رعایت آن‌ها، رگ‌های خونی و ماهیچه‌ها به آرامش می‌رسند و درنهایت فشارخون کاملاً قابل‌کنترل می‌شود. این راهکارها عبارت‌اند از:
فشار دادن توپ استرس
انجام حرکات ورزشی دستی، سفت و شل کردن ماهیچه‌های دست با فشار دادن توپ استرس به افزایش میزان انعطاف رگ‌های خونی کمک می‌کند، درنتیجه ماهیچه‌ها انعطاف قابل‌توجهی به دست می‌آورند. سه بار در هفته و هر بار برای ۱۲ تا ۱۵ دقیقه این کار را تکرار کنید. پس از گذشت یک ماه، باید میزان فشارخونتان تا ۱۰ درصد افت داشته باشد.
قرار دادن پا در ظرف آب گرم
پاهایتان را در آب گرم و تا حدودی ولرم بگذارید؛ با انجام این کار سر و گردنتان خنک شده و از سرازیر شدن خون به سمت مغز جلوگیری می‌کند. یک سطل یا تشت را از آب گرم پر کنید، روی صندلی بنشینید و برای ۱۰ تا ۱۵ دقیقه پاهای خود را در ظرف آب قرار دهید. با این کار خون از سر به سمت پاها حرکت کرده و به‌مرورزمان فشارخونتان به حد طبیعی خود نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود و از فشار خون بالا رهایی می‌یابید.
قرار گرفتن در وضعیت شاواسانا
شاواسانا، یا حالت نشئه (سرخوشی) در کاهش تعداد ضربان قلب کمک می‌کند و به‌طور مؤثر میزان فشارخون را پایین می‌آورد. تنها کاری که باید انجام دهید این است که روی کمرتان دراز بکشید، چشمانتان را ببندید، و سعی کنید تا هرکدام از ماهیچه‌های خود را آرام کنید. برای مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در این حالت بمانید.؛ باید تا زمانی این کار را تکرار کنید که در پایان احساس خوبی به دست آورید. علاوه بر این‌که با انجام این حرکت ورزشی جسمتان به آرامش رسیده است، مقدار فشارخونتان نیز به مقدار طبیعی نزدیک می‌شود. و همین‌طور سیستم عصبی بدنتان هم به تعادل نسبی می‌رسد.
نوشیدن آب
گاهی اوقات کم شدن آب باعث افزایش میزان فشارخون می‌شود. زمانی که بدنتان مقدار زیادی آب از دست می‌دهد، میزان خون در آن کم شده و برخلاف آن، مقاومت ثانویه بیشتر و بیشتر می‌شود. برای این‌که اجازه ندهید آب بدنتان از دست برود و از تکرار این شرایط جلوگیری کنید، کافی است ۱ یا ۲ فنجان آب بنوشید. با این کار میزان خون بدنتان به مقدار قابل‌توجهی کم می‌شود؛ درنتیجه فشارخون نیز کاهش می‌یابد.
ماساژ گردن و گوش‌ها
۳ قسمت در ناحیه گردن و گوش‌ها وجود دارد که با ماساژ دادن آن‌ها می‌توان فشارخون بالا را در عرض چند دقیقه کم کرد:
- اولین نقطه در قسمت پشت لاله گوش قرارگرفته است؛ این نقطه را پیداکرده و یک خط مستقیم فرضی به سمت مرکز ترقوه رسم کنید.
- نقطه دوم در این قسمت قرار دارد. با انگشتانتان به‌آرامی گردن را به سمت بالا و پایین در یک خط ماساژ دهید. ۱۰ مرتبه این کار را در هر دو سمت گردن انجام دهید.
- سومین نقطه روی صورت در قسمت لاله گوش قرارگرفته است و ۱/۲ سانتی‌متر از گوش‌ها فاصله دارد. با نوک انگشتان هر دو طرف را به مدت یک دقیقه ماساژ دهید. حرکات دستتان باید به‌صورت دایره‌ای یا دورانی باشد.
