به این سؤال از دو دیدگاه می‌توان جواب داد؛ یکی از دیدگاه علم پزشکی و دیگر از دیدگاه علم الکترونیک. سمعک (Hearing Aid) وسیله پزشکی است، که به بهبود شنوایی افراد کم‌شنوا کمک می‌کند اما از نظر علم الکترونیک وسیله الکترونیک کوچکی است، که صدا را تقویت می‌کند و از سه قسمت اصلی (میکروفون، تقویت‌کننده و رسیور) تشکیل شده است.

• میکروفون امواج صوتی دریافت شده را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌کند.
• تقویت‌کننده که یک آمپلی‌فایر خیلی پیشرفته است، سیگنال‌های الکتریکی را تقویت می‌کند.
• رسیور، بلندگو خیلی کوچکی است که سیگنال‌های الکتریکی را به امواج صوتی تبدیل کرده و به گوش انتقال می‌دهد.

همه سمعک‌ها با باتری کار می‌کنند. طول عمر باتری آن‌ها بستگی به تکنولوژی به کار رفته در آن دارد. باتری‌های کوچک‌تر طول عمر کوتاه‌تر و باتری‌های بزرگ‌تر طول عمر بیشتری دارند. میانگین طول عمر باتری سمعک از ۵ تا ۱۵ روز است. در بیشتر کشورها، سمعک‌ها جزو وسایل پزشکی طبقه‌بندی می‌شوند و توسط قوانین و مقررات مربوط به سازمان‌های بهداشتی و درمانی آن کشور ارزیابی و نظارت می‌شوند.

بر طبق قوانین سازمان غذا و دارو آمریکا دستگاه‌های تقویت‌کننده صدا از قبیل تقویت‌کننده صدا شخصی (Personal Sound Amplification Products) یا سایر دستگاه‌های ساده و معمولی تقویت‌کننده صدا را نمی‌توان، تحت عنوان سمعک تبلیغ و فروخت. دستگاه‌های تقویت‌کننده صدا شخصی (PSAP) به منظور تقویت صداهای محیطی برای افرادی که مشکل شنوایی ندارند، طراحی شده‌اند.

چه کسانی سمعک استفاده می‌کنند؟

عمده‌ترین موارد مصرف سمعک مربوط به بیمارانی است که عصب شنوایی گوش آن‌ها ضعیف کار می‌کند و قدرت عملکرد سابق را ندارد. دسته دیگر موارد استفاده از آن، مربوط به اختلالات گوش میانی است، استخوانچه های گوش افرادی که بر اثر عفونت آسیب‌دیده است، تقویت صدا را انجام نمی‌دهند و به همین خاطر با وجود سالم بودن اعصاب گوش شنوایی بیمار کاهش می‌یابد.

سمعک نشانه پیری نیست، همان‌طور که عینک زدن نشانه پیری نیست، افراد باید بدانند اگر شنوایی آن‌ها محدودیت دارد باید از سمعک استفاده کنند و این تابو را در ذهن خود از بین ببرند که استفاده از این وسیله مساوی با پیری است. زمانی که روش‌های دیگر درمانی یعنی درمان‌های دارویی نمی‌تواند به شنوایی بیمار کمک کند، سمعک یکی از گزینه‌های درمانی است. برخی از افراد باور دارند در صورت استفاده از آن گوش آن‌ها تنبل می‌شود اما این باور اشتباه است و استفاده از سمعک گوش را تنبل نمی‌کند.

وقتی یک گوش فرد شنوایی مطلوب دارد، حتی اگر گوش دیگرش دچار مشکل باشد، در استفاده از سمعک الزامی وجود ندارد و با همان یک گوش سالم می‌تواند صداها را بشنود؛ البته ممکن است این افراد در جهت‌یابی محل صدا، نسبت به کسانی که هر دو گوش آن‌ها شنوایی مطلوب دارد دچار مشکل باشند.

نیاز افراد به شنوایی با توجه به شغل، سن و موقعیت اجتماعی آن‌ها متفاوت است و اگر اختلال شنوایی، فرد را در زندگی روزمره و برقراری ارتباط با دیگران دچار مشکل کرده باشد، به خصوص در افرادی که شغل و موقعیت اجتماعی آن‌ها مانند معلمان مستلزم شنوایی قوی است نیاز بیشتری به استفاده از سمعک وجود دارد، اما برای مثال یک فرد کشاورز برای ادامه شغل خود نیاز کمتری به حس شنوایی دارد.

بر خلاف باور بسیاری از افراد، الزاماً کوچک بودن سایز سمعک به معنی بهتر بودن کیفیت آن نیست، انتخاب اندازه سمعک در وهله اول بر مبنای نظر پزشک و در وهله دوم بر مبنای نظر بیمار است. قدرت تقویت صدا در سمعک‌هایی که سایز خیلی کوچکی دارند محدود است و کسی که قدرت شنوایی خیلی محدودی دارد، با استفاده از سمعک‌های خیلی کوچک نمی‌تواند نیاز خود را برطرف کند.

مراحل دریافت و انتخاب سمعک

دریافت سمعک دارای ۳ مرحله است:

تشخیص

مرحله اول تست شنوایی‌سنجی است. در این مرحله شنوایی‌شناس بعد از معاینه اتوسکوپی تست شنوایی‌سنجی تن خالص و گفتار و در صورت نیاز سایر تست‌های مربوط به شنوایی را برای شما انجام می‌دهد. شنوایی‌شناس بر اساس نتایج این تست‌ها، درباره نوع و میزان کم‌شنوایی و همچنین تأثیر کم‌شنوایی بر توانایی ارتباط شما با دیگران و سایر عوارض آن توضیحات لازم را برای شما ارائه می‌دهد. اگر نیاز به درمان دارویی یا جراحی داشتید، شما را به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع می‌دهد.

مشاوره

بعد از تشخیص نوع و میزان کم‌شنوایی، شنوایی‌شناس در مورد انواع سمعک از نظر طراحی و تکنولوژی و این‌که شما باید چه انتظاراتی از سمعک‌تان داشته باشید، به شما مشاوره‌های لازم را می‌دهد. سپس شما و شنوایی‌شناس با توجه به نوع و میزان کم‌شنوایی و همچنین سبک زندگی، نیازهای شنیداری و بودجه شما در مورد انتخاب سمعک مناسب تصمیم‌گیری می‌کنید. بعد از تصمیم‌گیری در مورد مارک، مدل و قیمت سمعک، قالب‌گیری از گوش‌ها شما انجام می‌شود.

تنظیم و تحویل سمعک

ساخت قالب سمعک پشت‌گوشی یا سمعک نامرئی معمولاً ۳-۱ روز طول می‌کشد، مرحله بعدی تنظیم و تحویل است. ابتدا قالب یا پوسته سمعک از نظر اندازه و راحتی در گوش بررسی می‌شود، قالب سمعک نباید باعث ناراحتی در گوش شود. سپس این وسیله بر اساس آستانه‌های شنوایی شما تنظیم و برنامه‌ریزی می‌شود و طرز استفاده، نگهداری و شرایط گارانتی در این جلسه برای شما توضیح داده می‌شود. همچنین شما می‌توانید گذاشتن و برداشتن سمعک بر روی گوش و تعویض باتری سمعک را بعد از آموزش تمرین کنید.