اقدامات پیش و هنگام بارداری در افراد دیابتی
قبل از بارداری
۱- حتما زمانی باردار شوید که HbA۱C شما در حد طبیعی یا نزدیک به طبیعی باشد. میزان طبیعی این آزمایش به روش آزمایشگاهی بستگی دارد که به آن مراجعه می‌کنید.
۲- از پزشک خود در مورد مصرف داروهای مختلف خود حین بارداری سئوال کنید.
۳- خانم‌های دیابتی نوع ۲ که قندشان با داروهای خوراکی پایین آورنده قند خون (قرص) کنترل می‌شود لازم است مصرف قرص را زیر نظر پزشک کنار بگذارند و انسولین درمانی را آغاز نمایند. از پزشک خود در مورد نیاز به داروهای دیگری چون اسیدفولیک، آهن و… نیز سئوال کنید.
۴- حتماً به چشم پزشک مراجعه کنید تا در صورت نیاز، درمان شوید. (لیزر درمانی)
۵- انجام آزمایش تیروئید برای شما بسیار مهم است.
سه ماه اول بارداری
۱- کنترل قند خون: باید قند خون ناشتا و قبل از هر وعده اصلی غذا بین ۶۰ تا ۹۰ ، یک ساعت بعد از غذا زیر ۱۴۰ و دو ساعت بعد از غذا زیر ۱۲۰ میلی‌گرم درصد باشد.
۲- کنترل قند خون به دفعات: برای تنظیم نیاز به انسولین با توجه به غذای مصرفی، میزان قند خون و فعالیت جسمی باید دیابتی باردار روزانه ۶ بار و شاید هم بیشتر قند خون خود را کنترل نماید.
۳- مراجعه به موقع به پزشک: حتماً هر ۴ هفته یک بار به پزشک دیابت خود و متخصص زنان مراجعه نمایند، ضمناً لازم است در آغاز بارداری و سپس هر سه ماه یکبار ته چشم شما توسط چشم پزشک معاینه شود.
سه ماهه دوم بارداری
۱- کنترل فشار خون: تقریباً از هفته ۲۰، احتمال افزایش فشار خون وجود دارد به همین دلیل لازم است در هر ویزیت توسط پزشک، فشار خون کنترل شود.
۲- کنترل رشد جنین: در هفته ۱۹ تا ۲۲ متخصص زنان با سونوگرافی وضعیت جنین (سیر رشد اعضای بدن جنین) را بررسی می‌کند. سونوگرافی‌ها با نظر متخصص زنان انجام خواهد شد.
سه ماهه سوم بارداری
۱- علاوه بر مطالبی که در بالا گفته شد احتمال اینکه متخصص زنان با هدف پیگیری جنین، در سه ماهه سوم، دیابتی را برای سونوگرافی بفرستد وجود دارد.
۲- حتماً باید از هفته ۳۲ به بعد نیز به طور منظم ضربان قلب بچه کنترل شود. دفعات آن را متخصص زنان تعیین می کند.
۳- هنگام زایمان و بعد از آن لازم است قند خون به طور منظم کنترل شود تا در صورت نیاز، پزشک متخصص بتواند انسولین لازم را تعیین کند.
کنترل قندخون در دوران بارداری و معاینات مربوط
– بهترین میزان قندخون طی بارداری چه مقدار است ؟
– معاینات ضروری طی بارداری کدامند؟
– چه زمانی این معاینات باید صورت گیرد؟
این‌ها پرسش هایی هستند که نه فقط دیابتی های باردار بلکه بارداران غیردیابتی را نیز به خود مشغول می‌سازد. در ادامه سعی می شود به اختصار، به این پرسش ها پاسخ داده شود.
قبل از بارداری
– قبل از تصمیم به فرزنددار شدن ابتدا عواملی را که سبب جلوگیری از باردار شدن تان شده بررسی کرده و آنها را کنار بگذارید.
– HbA۱C خود را زیر ۷ و بهتر است زیر۶/۵ درصد نگهدارید.
– درباره داروهای مصرفی تان با پزشک خود مشورت کنید تا بدانید آن داروها برای دوران بارداری تان مضر نباشند.
– خانم های مبتلا به دیابت نوع ۲ که از قرص های پایین آورنده قندخون استفاده می کنند ، طی بارداری شان نباید دیگر از این دارو استفاده کنند و به جای آن باید انسولین تزریق نمایند.
– معاینه چشم و غده تیروئید قبل از بارداری بسیار مهم و ضروری است. حتما ته چشم باید معاینه و در صورت لزوم لیزردرمانی انجام شود. عملکرد غده تیروئید نیز از معاینات ضروری قبل از بارداری است.
سه ماه اول بارداری
– طی سه ماه اول بارداری ، لازم است قند خون خود را بطور مکرر اندازه گیری کنید. بنابراین ۶ بار یا حتی بیشتر باید قندخون خود را کنترل و نتایج آن را در دفترچه روزانه بارداران دیابتی ثبت نمایید.مقادیر زیر مقادیر مناسب قند خون طی این دوره هستند:
قند خون ناشتاوقبل ازهروعده اصلی غذا = بین۶۰- ۹۲میلی گرم درصد
قند خون ۲ ساعت بعد از غذا = کمتر از ۱۲۰ میلی گرم درصد
– هرسه تا چهار هفته یک بار ( و در صورت لزوم، زودتر! ) باید به متخصص دیابت و متخصص زنان مراجعه کنید.
– در شروع بارداری و سپس هرسه ماه یک بار باید چشم‌هایتان بررسی شود. طی بارداری بایدسه بار به چشم پزشک مراجعه کنید.
سه ماه دوم بارداری
– از هفته بیستم بارداری به بعد، احتمال افزایش فشارخون وجود دارد به همین دلیل حتما در هر ویزیت، فشار خون شما نیز باید بررسی شود. تا هفته بیستم بارداری میزان فشار خون باید کمتر از ۱۴۰/۹۰ و بعد از این زمان، کمتر از ۱۰۰/ ۱۶۰ میلی متر جیوه باشد.
– ازهفته۱۹تا۲۲بارداری، متخصص زنان باید درخواست سونوگرافی دهد تا به این وسیله رشد جنین و چگونگی اندام های جنین بررسی شود. ازهفته ۲۲ ، هر سه تا چهار هفته لازم است سونوگرافی درخواست شود.
سه ماه سوم بارداری
– با انجام سونوگرافی هر سه تا چهار هفته متوجه چگونگی رشد جنین می‌شویم ودرصورت بروز مشکل، ممکن است زایمان زودرس تجویز شود. از هفته سی ودوم حتما صدای قلب جنین بطورمنظم کنترل شود. دراین مورد، متخصص زنان تصمیم می گیرد.
– ازهفته سی وششم به بعد بایدآمادگی لازم برای زایمان به وجود آید.
– شایان ذکر است که طی دوران بارداری باید به دفعات در روز قندخون کنترل شود تا متناسب با میزان قندخون و مقدارغذای مصرفی انسولین مورد نیاز تعیین و تزریق گردد.
پاسخ به دو پرسش
دوپرسش دائمی بارداران دیابتی، «نوسانات قندخون ودر نتیجه ، مقادیر متفاوت مقدار انسولین مورد نیاز» و «اثر انسولین زیاد روی جنین» است. در پاسخ این دو پرسش باید اظهار داشت که:
– درآغازبارداری نیازبدن به انسولین،افزایش وسپس کاهش می یابد.
– در سه ماه دوم ، نیاز به انسولین دوباره افزایش می یابد .این روند ادامه دارد تا زمانی که علائم و یا دردهای زایمان شروع شود. در این زمان دوباره نیاز به انسولین کاهش می یابد.
– اگرانسولین به اندازه مناسب تزریق شود هیچ ضرری برای جنین ندارد.
و دیگر اینکه، میزان بالای قندخون مادر برای جنین ضرر دارد نه مقدار انسولین تزریقی.
با کنترل قندخون به خوبی می توان متوجه نوسانات قندخون شد و به این طریق نیاز به انسولین را جبران نمود.
