میان انواع و اقسام سرطان‌هایی که هر سال هزاران ایرانی را مبتلا می‌کند، سرطان پوست یکی از شایع‌ترین آنهاست؛ سرطانی که خیلی بی‌سر و صدا از راه می‌رسد، به کندی پیشرفت می‌کند، اما می‌تواند تبدیل به یک بیماری بدخیم شود.

راه‌های تشخیص سرطان پوست

هر ضایعه یا زخمی که بهبود نیابد و تغییر اندازه و شکل یا خونریزی داشته باشد یکی از علائم هشدار دهنده سرطان پوست می‌باشد.

علائم اصلی سرطان پوست

 رشد غیر طبیعی زخم‌ها و خال‌های پوستی

 زخم‌هایی که بهبود نمی‌یابند و با خونریزی همراه هستند.

 زخمی که بهبود آن مدت زیادی به طول بینجامد.

 تغییر رنگ خال‌های پوستی

*نکته

به خصوص در بیماران دیابتی این احتمال بالاتر است. توصیه می‌شود بیماران دیابتی در صورتی که مدت زمان بهبود زخم در بدنشان بیش از ۱۰ روز زمان می‌برد برای چک شدن احتمال ابتلا به سرطان پوست به پزشک متخصص مراجعه کنند.

توجه:

• اگر سرطان پوست به موقع تشخیص داده شده و درمان گردد، خطر گسترش آن به سایر قسمت‌ها کاهش می‌یابد.

روش‌های جلوگیری از سرطان پوست

• نور خورشید یکی از علل بوجود آورنده سرطان پوست است.

• برای جلوگیری ازعوارض نامطلوب آن از محافظ پوست و ضد آفتاب مناسب استفاده کنید.

برای پیشگیری از سرطان پوست بهتر است:

 قبل از خروج از منزل از ضد آفتاب مناسب استفاده کنید.

 از لباس‌هایی که تمام بدن را از نور خورشید محافظت می‌کند استفاده کنید.

 از قرار گرفتن در معرض نور خورشید بین ساعات ۱۰ صبح الی ۴ بعد از ظهر بپرهیزید.

*نکته

راه حل دیگر برای دریافتن اینکه آیا قرار گرفتن در نور مستقیم آفتاب برای شما مضر خواهد بود یا مفید (یکی از راه‌های تولید ویتامین دی در بدن انسان قرار گرفتن در نور مستقیم خورشید است.) بررسی سایت‌های هواشناسی و مطلع شدن از شدت تابش اشعه ماورا بنفش است. بهتر است در صورت بالا بودن شدن تابش این اشعه در مقابل نور خورشید قرار نگیرید.

چگونه سرطان پوست را کنترل کنیم؟

در میان سه نوع سرطان پوست، شایع‌ترین نوع که در ۸۰ درصد از موارد تشخیص داده شده است، کارسینوما یا وجود سلول سرطانی است، که درمان‌پذیر نیز می‌باشد. فقط در موارد نادر (۱۵ درصد) ممکن است این سلول به غدد لنفاوی یا جریان خون نیز سرایت کند، حتی ملانوم، فقط ۵ درصد از سرطانهای پوست را تشکیل می دهد و در صورت تشخیص به موقع قابل درمان است.

*نکته

پوست به عنوان وسیع‌ترین و بزرگترین اندام بدن اولین لایه حفاظتی در مقابل باکتری‌ها، ویروس‌ها و بیماری‌های مختلف محسوب می‌شود. ظاهری که ما از پوست می‌بینیم لایه بیرونی پوست است. پوست در واقع از سه لایه بیرونی، میانی و داخلی تشکیل شده و به عنوان اولین سد دفاعی بدن در معرض انواع تهاجم بیرونی و درونی قرار دارد. هر نوع از سرطان پوست معمولا یکی از لایه‌ها را درگیر می‌کند.

 دکتر پری رابینز رئیس‌ مؤسسه سرطان ‌پوست در نیویورک سیتی می‌گوید: “اگر تعداد کک و مک و خالهای شما زیاد باشد بیشتر از بقیه در معرض‌ ابتلا به سرطان پوست هستید؛ کک و مک کوچک با اشکالی نامنظم یا گرد و قهوه‌ای روشن است و خال اصولا تیره‌تر از بقیه نشانه‌ها بوده و گرد می‌باشد. تحقیقات نشان داده است که افراد مبتلا به سندروم خال غیرعادی ۴۰ الی ۶۰ درصد بیشتر از دیگران مبتلا به سرطان پوست از نوع ملانوم می‌شوند. با این حال توصیه می شود در سال ۲ بار به متخصص پـوست مراجعه کنیـد.

 هر خالی که خـونریزی کند نشان از سرطان‌زا بودن آن نیست؛ یک خال برجسته ممکن است زخم شود و خـارش ایجـاد کنـد و حتـی خونریزی هم داشته باشد. این خطر حتی در مورد خال‌های صاف و سطحی نیز که لباس با آنها سایش ایجاد می‌کند وجود دارد.

دکتر کلارک توصیه می‌کند به طور حتم هر چیزی که بیش از یک بار خونریزی کند باید توسط پزشک مورد ارزیابی قرار گیرد.

دکتر دارل ریگل در مورد مواد شیمیایی موجود در ضدآفتاب ها می‌گوید:

هیچ مدرکی حاکی از اینکه کرم‌های ضد آفتاب می تواند منجر به سرطان شوند وجود ندارد، البته اختلاف نظری نیز در این زمینه وجود دارد، زیرا برخی تحقیقات نشان داده‌اند که افرادی که از کرم‌های ضدآفتاب استفاده کرده‌اند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پوست قرار گرفته‌اند؛ اما این موضوع قطعیت نداشته و ثابت نشده است. این مسئله ممکن است به آن دلیل باشد که چنین افرادی پوست روشن‌تری داشته و بدون استفاده از وسایل محافظ برای ساعت‌های طولانی در معرض نور مستقیم خورشید قرار گرفته‌اند.

بطور کلی مصرف منظم کرم‌های ضدآفتاب، پوست را از ابتلا به سرطان حفاظت می‌کند. کرم‌های ضدآفتاب مانند پمادهای سوختگی که قبلا استفاده می‌شد به پوست این امکان را می‌دهد که با آسیب‌های مختلف مبارزه و خود را ترمیم کند.

دکتر اوتلی می گوید پوست حافظه بلند مدت خوبی دارد. بسیاری از صدمات پوستی که در دوران کودکی ایجاد می‌شوند پوست خود به خود به درمان آن‌ها می‌پردازد.

آرنولد کلین یک متخصص پوست می‌گوید: یکی از بهترین اسلحه‌ها لوسیون آنزیم (که دیمریسین نامیده می‌شود) است که سلول‌های آسیب دیده را ترمیم کرده و به افرادی که به طور ژنتیکی در برابر نور خورشید توانایی ترمیم پوست خود را ندارند کمک می‌کند، رتینوئیدها و داروهایی که از مشتقات ویتامین A هستند مانند ترتینوئین و تزورک در مراحل پیش از ابتلا به سرطان مؤثر واقع می‌شوند. البته مطالعات نشان داده‌اند که چای سبز نیز به عنوان یک عامل ضد سرطان عمل می‌کند. سابقه خانوادگی فقط یکی از عواملی است که در کنار سایر عوامل مانند: زیادبودن خال‌ها، زمینه نژادی، نوع پوست و مدت زمان در معرض تابش اشعه مستقیم خورشید قرارگرفتن، می‌تواند در ابتلا به سرطان پوست مؤثر واقع شود.

در هر حال محققان دریافته‌اند که فقط دو ژن افراد را در معرض ابتلا به ملانوم قرار می‌دهد اما برای تخمین ریسک، تکیه بر آزمایش‌های ژنتیکی چندان قابل اعتماد نیست؛ به علاوه سابقه خانوادگی، پوسته پوسته شدن پوست که پس از قرار گرفتن طولانی مدت زیر اشعه مستقیم خورشید ایجاد می‌شود، می‌تواند احتمال ابتلاء به سرطان را افزایش دهد. برخی از متخصصان معتقدند که این مساله به معنی افزایش خطر است. پزشک متخصص پوست با استفاده از تکنولوژی جدید به بررسی مشاهده‌ای خال‌های مشکوک می‌پردازد؛ سپس احتمال دارد از آنها عکس بگیرد تا شکل و اندازه آن‌ها را دقیقا مورد بررسی قرار دهد و روی جدول ارزیابی کند.