فهرست محتوا:
سرطان ريه در مراحل اوليه هيچ نشانه ای ندارد و بيماران اغلب زمانی به پزشک مراجعه می‌کنند که بيماری در مراحل پيشرفته قرار دارد. شايد به همين دليل باشد که سرطان ريه کشنده‌ترين سرطان انسان محسوب می‌شود. ۸۶ درصد بيماران مبتلا به اين سرطان در فاصله ۵ سال از زمان تشخيص جان خود را از دست می‌دهند. سرطان ريه در سراسر دنيا شايع‌ترين علت مرگ بيماران مبتلا به سرطان در زنان و مردان است.
سرطان ريه چه نشانه‌هایی دارد؟
همان‌طور که پيش‌تر نيز اشاره شد، متاسفانه سرطان ريه در مراحل ابتدایی هيچ نشانه‌ای از خود بروز نمی‌دهد و اغلب بيماران زمانی به پزشک مراجعه می‌کنند که سرطان در مراحل پيشرفته قرار دارد. با اين حال آگاهی از نشانه‌های شايع اين بيماری سبب می‌شود که اين سرطان مهلک در ابتدايی‌ترين و درمان پذيرترين مرحله ممکن تشخيص داده شود.
شايع‌ترين نشانه سرطان ريه سرفه است؛ که در صورت تهاجم تومور به لايه پوشاننده مجاری تنفسی به وجود می‌آيد؛ با اين حال، علايم زير هم می‌توانند نشانه وجود يک توده در ريه باشند و در صورت بروز هر کدام بايد حتما به پزشک مراجعه کنيد:
افزايش تعداد يا شدت سرفه در فرد سيگاری.
سرفه به همراه خلط خونی، حتی اگر ميزان خون اندک باشد.
درد مبهم يا مشخص در قفسه سينه
تنگی نفس در اثر فعاليت
خشونت يا تغيير صدا که بيشتر از ۲ هفته طول کشيده باشد.
عفونت‌های مکرر ريه و مجاری تنفسی
بروز خس‌خس سينه به صورت حاد
سرطان ريه ممکن است با يک سری از علايم غير اختصاصی مانند ضعف، خستگی، کاهش وزن، کاهش اشتها و علايم تهاجم به قسمت‌های ديگر بدن مانند درد استخوان و سردرد نيز همراه باشد. کشف سريع و درمان زود هنگام اين بيماری در بقا و بهبود کيفيت زندگی بيمار نقش بسيار مفيدی دارد.
چرا سرطان ريه ايجاد می‌شود؟
علت ايجاد سرطان در همه جای بدن يکسان است. در سيستم کنترل تقسيم سلول‌های قسمتی از بدن اختلال ايجاد می‌شود. اين اختلال ممکن است به صورت خود به خودی يا در اثر عوامل ناشناخته و يا در بيشتر موارد به علت تماس سلول با يک سری عوامل مخرب و زيان‌بار که به عوامل سرطان‌زا مشهور هستند، ايجاد شود. مهم‌ترين عامل سرطان‌زایی که سبب تغييرات سرطانی سلول‌های ريه می‌شود، ترکيبات زيان‌بار مختلف موجود در دود سيگار هستند. مصرف سيگار هنوز هم مهم‌ترين عامل خطر ابتلا به سرطان ريه محسوب می‌شود. خطر ابتلا به سرطان ريه با افزايش مقدار و مدت تماس با دود تنباکو افزايش می‌يابد و هر چه سن شروع مصرف سيگار پايين‌تر باشد، خطر ابتلا بيشتر است. دانشمندان از حاصل ضرب تعداد پاکت سيگار در روز ضرب در تعداد سال‌هایی که فرد سيگار کشيده است، استفاده می‌کنند. به عنوان مثال کسی که به مدت ۲۰ سال روزي ۱ پاکت سيگار کشيده است، از نظر خطر ابتلا به سرطان ريه با کسی که به مدت ۱۰ سال روزی ۲ پاکت کشيده است، برابر است. به صورت کلی برآورد می‌شود که افراد سيگاری ۱۳ برابر افراد غيرسيگاری در معرض ابتلا به سرطان ريه قرار دارند. اين مقدار برای فردی که به مدت ۲۰ سال روزی ۲ پاکت سيگار مصرف کرده است، به ۷۰ برابر می‌رسد.
مطالعات متعدد هم چنين نشان داده‌اند که خانم‌های سيگاری بيشتر از مردانی که همان مقدار سيگار می‌کشند به سرطان ريه مبتلا می‌شوند. اين افزايش ممکن است به دليل حساسيت بيشتر خانم‌ها به مواد سرطان‌زای موجود در دود سيگار باشد.
دومين علت شايع ابتلا به سرطان ريه گاز رادون است. رادون گاز بی‌رنگ و بی‌بویی است که از تجزيه طبيعی اورانيوم در آب، خاک و مصالح ساختمانی قديمی در زيرزمين ساختمان‌های قديمی توليد می‌شود. تنفس گاز رادون با افزايش خطر ابتلا به سرطان ريه مربوط شناخته شده است.
آلودگی هوای شهرهای صنعتی از ديگر عوامل مؤثر در بروز اين سرطان مهلک است. مطالعات انجام شده در ايران نشان داده است که ميزان بروز سرطان‌های ريه غير وابسته به سيگار در ايران بيشتر از آمار ساير کشورها است. محققين علت احتمالی اين تفاوت را آلودگی هوای شهرهای بزرگ ايران و وجود مقدار بيشتر مواد سرطان‌زای ناشی از مصرف سوخت‌های غير استاندارد می‌دانند. تماس شغلی با ترکيباتی مانند آزبست، کلريد وينيل، نيکل، کروم و هيدروکربن‌های آروماتيک نيز از ديگر عوامل خطر ساز ابتلا به سرطان ريه به شمار می روند.
چگونه می‌توان سرطان ریه را تشخيص داد؟
تاکنون هيچ روش استانداردی برای بيماريابی و تشخيص سرطان ريه در مراحل اوليه معرفی نشده است. برخی از دانشمندان انجام يک تکنيک جديد تصويربرداری به نام «سی.تی.اسکن اسپايرال» را در سنين بالای ۵۰ سال و يا در افراد پر خطر پيشنهاد کرده‌اند؛ ولی، هنوز اتفاق نظری در اين باره وجود ندارد. شايد انجام يک عکس ساده قفسه سينه در سنين بالای ۵۰ سال و يا در افراد سيگاری و از همه مهم‌تر، توجه به علايم هشدار دهنده سرطان ريه، مؤثرترين روش فعلی شناسایی زودرس اين بيماری باشد.
سرطان ريه چگونه درمان می‌شود؟
سرطان ريه به دليل غنی بودن سيستم خون‌رسانی و لنفاوی ريه‌ها به راحتی می‌تواند به اندام‌های مجاور يا دوردست، دست اندازی کند (متاستاز). در اين موارد شانس بقای بيمار بسيار پايين است. حتی در مواردی که هيچ متاستازی وجود ندارد، حدود نيمی از بيماران در فاصله ۵ سال از زمان تشخيص جان خود را از دست می‌دهند؛ با اين حال، پزشک متخصص سرطان بعد از شناسايی نوع سرطان ريه و با در نظر گرفتن عوامل متعدد ديگر، يکی از ۳ روش معمول شيمی درمانی، راديو تراپی و جراحی و يا ترکيبی از اين سه را برای درمان بيمار خود در پيش می‌گيرد.
فراموش نکنيد که هيچ گاه برای ترک سيگار دير نيست.
ترک سيگار در بيمارانی که سال‌ها سيگاری بوده اند، خطر ابتلا به سرطان ريه را به طرز چشمگيری کاهش می‌دهد و هر چه مدت زمان ترک سيگار طولانی‌تر شود، اين خطر بيشتر کاهش می‌يابد؛ به طوری که حدود بعد از ۲۰ سال ترک کامل سيگار، خطر ابتلا به سرطان ريه تقريبا برابر با يک فرد غيرسيگاری می‌شود.
