سندرم روده تحریک پذیر یا حساس نوعی بیماری مربوط به روده است که برای اولین بار در سال ۱۹۵۰ در مجله پزشکی کوه‌های راکی، توسط محققی با نام براون معرفی و نام‌گذاری شد. پژوهشگران حدس می‌زنند در دوران پیش از صنعتی شدن و کشف پنیسیلین، شیوع این بیماری بسیار کمتر از دوران کنونی بوده است؛ چرا که بر اثر صنعتی شدن جوامع نحوه کشت مواد غذای تغییر و در نتیجه مقادیر بالای مواد شیمیایی به رژیم غذایی انسان وارد شد. این مواد شیمیایی به همراه آنتی بیوتیک‌ها موجب از بین رفتن بسیاری از باکتری‌های مفید موجود در روده شده و به سیستم گوارشی بدن آسیب می‌زند.

البته لازم به ذکر است هنوز علت دقیق ایجاد این بیماری کشف نشده و موارد گفته شده در متن بالا جزو فرضیات محققین و پژوهشگران حسوب می‌شود. در حال حاضر بر اساس تحقیقات تنها می‌دانیم که ناراحتی‌های عصبی (برای اطلاعات بیشتر در مورد ارتباط بیماری‌های عصبی و سندروم روده تحریک پذیر می‌توانید به مقاله منتشر شده در مجله روانشناسی بالینی مراجعه کنید.) و عفونت‌های حاد دستگاه گوارش می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری سندرم روده تحریک پذیر را بالا برد.

انواع سندرم روده تحریک پذیر

IBS.D: در این نوع از بیماری، فرد مبتلا غالبا در هنگام عود کردن بیماری با اسهال شدید و دردناک درگیر می‌شود.

IBS.C: در این نوع از بیماری، فرد مبتلا غالبا در هنگام عود کردن بیماری با یبوست شدید و دردناک به همراه دفع خون در هنگام اجابت مزاج درگیر می‌شود.

IBS.A: در این نوع از بیماری سندرم روده تحریک پذیر، فرد مبتلا به صورت دوره‌ای با یبوست و یا اسهال روبه‌رو می‌شود.

IBSعفونی: ممکن است افراد پس از ابتلا به بیماری‌های حاد عفونی در دستگاه گوارش، به خصوص در روده کوچک به سندرم روده تحریک پذیر مبتلا گردند.

علائم اصلی سندرم روده تحریک پذیر

ـ دردهای انقباضی در ناحیه معده

ـ اسهال یا یبوست دردناک: درد در سندرم روده تحریک پذیر می‌تواند در نقاط مختلف شکم احساس شود.

ـ احساس ناتمامی دفع

ـ تکرر ادرار

ـ قاعدگی دردناک: این بیماری در زنان نسبت به مردان شایع‌تر است.

_ هرچند بیماری روانی خاصی در بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر شناسایی نشده است اما، مبتلایان به این بیماری غالبا افرادی زودرنج و حساس هستند و بیش از سایر افراد به استرس‌های عاطفی ـ روانی حساسیت نشان می‌دهند.

*نکته

همانطور که از نام این بیماری مشخص است، این بیماری یک نوع سندرم محسوب شده و هیچکدام از علامت‌های ذکر شده به تنهایی دلیل ابتلای شما به بیماری سندرم روده تحریک پذیر نمی‌باشد. وجود مجموعه‌ای از نشانه‌های ذکر شده به مدت حداقل ۶ ماه می‌تواند به علت ابتلا به بیماری سندرم روده تحریک پذیر باشد.

**نکته

غالبا بیماری افراد درگیر با باکتری سلیاک به اشتباه سندرم روده تحریک پذیر تشخیص داده می‌شود. کالج گوارش آمریکا توصیه کرده است، تمامی بیماران مبتلا به سندرم روده تحرریک پذیر از نظر ابتلا به بیماری سلیاک آزمایش شوند.

***نکته

استفاده مداوم از برخی داروهای آرام بخش ـ خواب‌آور ممکن است موجب ایجاد سندرم روده تحریک پذیر در فرد شود.

راه‌های درمان سندرم روده تحریک پذیر

در ابتدا باید به این نکته اشاره کنیم که هنوز درمان قطعی و کاملی برای مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیر کشف نشده است و روش‌هایی که به آن‌ها اشاره خواهیم کرد صرفا جهت کنترل این بیماری و بهبود شرایط زندگی مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیر است.

۱. رژیم غذایی

برخی افراد مبتلا به این بیماری دچار عدم تحمل برخی مواد غذایی خاص هستند. حذف موادغذایی حاوی لاکتوز و فروکتوز از رژیم غذایی روزانه می‌تواند به کاهش علائم این بیماری کمک کند.

۲. فیبر

فیبرهای محلول در آب با افزایش حجم آب موجود در غذا می‌توانند به مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیر درگیر با یبوست برای کاهش علائم بیماری کمک کنند.

۳. ضد گرفتگی (اسپاسم)

در تحقیقی که توسط بنیاد همیاری کوکران انجام شد، نتایج به دست آمده مبنی بر آن بود که از هر ۶ بیمار درمان شده به وسیله داروهای ضد گرفتگی، علائم یک بیمار به طور معنی‌دار کاهش می‌یافت.

۴. ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای

براساس تحقیقی که توسط جکسون و همکاران در سال ۲۰۰۰ انجام شد؛ از هر ۳ بیمار مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر درمان شده به وسیله این داروها علائم یک بیمار به طور معنی‌دار کاهش یافته است.

۵. مداخلات روان‌پزشکی

تقریبا در تمامی مبتلایان به بیماری سندرم روده تحریک پذیر ریلکسیشن، روانکاوی و تمرینات یوگا جهت کاهش استرس و تمدد اعصاب در کاهش علائم بیماری موثر بوده‌اند.