قارچ‌ها از قدیم الایام به عنوان یک داروی گرانقیمت در کشورهای مختلف خرید و فروش می‌شده‌اند. برای مثال نتایج حاصل از تحقیقات باستانشناسی حاکی از آن است که قارچ ۲۰۰ سال پیش از میلاد در چین شناخته شده و کشت و مصرف خوراکی و دارویی داشته است؛ همچنین امپراتوران روم برای اطمینان از سمی نبودن قارچ مورد استفاده پیش‌مرگ مخصوص داشته‌اند.

یکی از قارچ‌هایی که به دلیل دارا بودن خواص متعدد درمانی در جهان و به خصوص در شرق آسیا شناخته شده است قارچ Ganoderma lucidum می‌باشد. این قارچ دو گونه سیاه و قرمز داشته که ژاپنی‌ها اعتقاد به خواص درمانی بالاتر گونه قرمز رنگ آن، و چینی‌ها به داشتن خواص درمانی بیشتر گونه سیاه رنگ آن معتقدند.

در طب سنتی چین این قارچ برای درمان نفس تنگی، تقویت حافظه، افزایش قدرت بدنی، افزایش طول عمر، درمان بیماری‌های کلیه و کبد، آرتریت، آسم، زخم معده، دیابت و بی‌اشتهایی استفاده می‌شده است؛ و امروزه پس از شروع به کشت صنعتی این قارچ و گسترش استفاده آن در جهان از آن برای درمان سردرد و ضعف اعصاب، بی‌خوابی، سرگیجه، هپاتیت، کاهش کلسترول و فشارخون، مشکلات قلبی و عروقی، مسمومیت ناشی از مصرف قارچ‌های سمی و درمان و جلوگیری از گسترش سرطان استفاده می‌کنند.

در این مقاله به بررسی خواص نسبت داده شده، فوائد و عوارض قارچ گانودرما با توجه به مواد موجود در آن می‌پردازیم.

مواد دارویی موجود در قارچ گانودرما

۱. تری‌پنوئیدها

این ماده غالبا مسئول ایجاد عطر و بوی خاص گیاهان مختلف می‌باشد و به طور عادی در بدن جانوران یافت نمی‌شود. از تری‌پنتوئیدها به عنوان یک ماده آنتی‌اکسیدان قوی یاد شده که به عنوان داروی موثر می‌تواند ایمنی بدن انسان را افزایش داده و مانند دیگر آنتی‌اکسیدان‌ها دارای خواص صد سرطان می‌باشد.

همچنین استروئیدها و استرول در بدن انسان می‌تواند از تری‌پنوئیدها ساخته شده و به این ترتیب این مواد جایگزین پیش‌ساز سنتز هورمون‌های استروئیدی در بدن گیاه‌خواران شوند.

در قارچ گانودرما در حدود ۱۴۰ نوع تری‌پنوئید یافت شده است؛ که به گفته Lio ST و Chen CH دارای خواص ضد ویروسی، ضد تورم، سم زدایی، جلوگیری از تجمع پلاکت‌ها، جلوگیری از سوخت و ساز و جذب کلسترول می‌باشند.

۲. استرول‌ها

این ماده از نظر شیمیایی بسیار به تری‌پنوپیدها نزدیک است. استرول‌ها به‌طور طبیعی در گیاهان، حیوانات و قارچ‌ها یافت می‌شود. برای مثال کلسترول یکی از انواع استرول‌ها محسوب می‌شود. در قارچ گانودرما استرولی به نام ارگسترول پراکسید وجود دارد که با توجه به شباهت به کلسترول می‌تواند میزان جذب کلسترول موجود در غذا از طریق روده در انسان را کاهش دهد.

البته در حال حاضر سازمان قلب آمریکا پیشنهاد کرده است که استرول‌های گیاهی نظیر ارگسترول پراکسید، فقط در افرادی که از سطح کلسترول خون بالایی برخوردار هستند استفاده شود؛ چرا که نتایج تحقیقات حاکی از احتمال جلوگیری از جذب برخی مواد معدنی در اثر مصرف استرول‌های گیاهی در بدن انسان می‌باشد.

همچنین تحقیقات اولیه نشان داده است که استرول‌های گیاهی ممکن است اثرات ضد سرطان نیز داشته باشند.

۳. پپتوگلیکان‌ها و پروتپین‌ها

سه پروتپین اصلی با خواص درمانی در قارچ گانودرما شناخته شده است. اولین پروتپین با نام ـ۸ LingZhi است که توانایی تقویت سیستم ایمنی در برابر بیماری‌های میکروبی را داراست. دومین ماده پروتپوگلیکانی است که با جلوگیری از ورود و جذب ویروس توسط سلول به بدن در برابر بیماری‌های ویروسی کمک می‌کند؛ این پروتوگلیکان به‌طور مشخص می‌تواند از فعالیت ویروس تبخال در بدن جلوگیری کند. سومین پروتپین که با نام گانودرمین شناخته می‌شود، توانایی تقویت سیستم ایمنی در برابر بیماری‌های قارچی را داراست؛ گانودرما به‌طور اختصاصی می‌تواند در درمان قارچ‌هایی چون Botrytis cinerea وFusarium oxysporum موثر باشد.

تاثیرات دارویی اثبات نشده قارچ گانودرما

شاید به دلیل شهرت و استفاده طولانی مدت از قارچ گانودرما در کشورهای آسیایی شرقی و همچنین افزایش ارزش اقتصادی شایعات زیادی در مورد خواص درمانی این قارچ به گوش شما برسد. از جمله خواص ضد توموری، کاهش قند خون، کاهش کلسترول خون،‌ خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد سرطان، پیشگیری از بیماری‌های کبدی، کاهش فشارخون و درمان و پیشگیری از ابتلا به ویروس HIV ؛ اما در واقع تمامی این خواص اثبات نشده هستند و تحقیق موثقی در رابطه با این اثرات قارچ گانودرما موجود نیست و بیشتر این اثرات به نوعی شایعات باقی مانده از استفاده‌های قدیمی این قارچ در طب سنتی آسیای شرقی است.

*اخطار

مصرف روزانه بیشتر از چهار گرم از این قارچ به علت تجمع زیاد مواد دارویی و ناشناخته بودن اثرات ترکیبات این قارچ ممکن است آسیب‌زا باشد.

**اخطار

ترکیبات این قارچ با بسیاری از داروهای شیمیایی تخصصی ممکن است تداخل دارویی داشته باشد. در صورت استفاده از این قارچ حتما به پزشک خود اطلاع دهید. این تداخلات دارویی در افرادی که در حال شیمی‌درمانی هستند می‌تواند کشنده باشد.