چربی‌ها از نظر زنجیره‌ها و منابع چربی طبقه بندی می‌شوند. این زنجیره‌ها به شکل چربی‌های اشباع شده، چربی‌های تک اشباع نشده (MUFAs) و چربی‌های چند اشباع نشده تقسیم می‌شوند.

چربی‌های اشباع

پیوندهای کربنی در زنجیره چربی‌های اشباع ثابت است و به همین دلیل استعداد بالایی برای رسوب در دیواره رگ‌ها دارند؛ این چربی‌ها باعث افزایش کلسترول نامرغوب خون (LDL) می‌شوند. تامین بیش از ۱۰ درصد از انرژی روزانه به وسیله این چربی‌ها برای بیماری‌ دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی و فشار خون مضر است.

رایج‌ترین چربی‌های اشباع در رژیم غذایی انسان

اسید استریک، اسید استارئیک یا اسید استاریک

این ترکیب در بسیاری از چربی‌ها، روغن‌های حیوانی و روغن‌های گیاهی یافت می‌شود؛ اما در مجموع در چربی‌های حیوانی بیشتر از روغن‌های گیاهی موجود است. تنها استثنا در روغن‌های گیاهی روغن کاکائو است که ۴۵ درصد آن را اسید استارئیک تشکیل می‌دهد.

اسید استارئیک به صورت خالص در موم‌سازی و شمع سازی کاربرد گسترده‌ایی دارد.

اسید پالمتیک یا روغن پالم

اسم این ماده از نام پالم (درخت نخل) گرفته شده است. این ترکیب در بسیاری از گیاهان، جانوران، و باکتری‌ها یافت می‌شود. امروزه روغن پالم یا همان اسید پالمتیک در بسیاری از مواد غذایی به عنوان شکل دهنده (در مواد جامد همچون شکلات و…) و ماده نگهدارنده استفاده می‌شود. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به مقاله آذر مختاری در مورد روغن پالم مراجعه کنید.

اسید میریستیک

این اسید چرب در میوه جوز هندی و نارگیل یافت می‌شود.

اسید لوریک

اسید لوریک در شیر انسان (۶ درصد از چربی شیر انسان)، روغن پالم کرنل و شیر نارگیل یافت می‌شود.

اسید کاپریک، اسید کاپلریک و اسید هگزانوئیک

اسید کاپریک، اسید کاپلریک و اسید هگزانوئیک به راحتی جذب و توسط کبد به سرعت تجزیه می‌شوند. برخی از تحقیقات حاکی از آن هستند که اسید کاپریک، اسید کاپلریک و اسید هگزانوئیک تاثیراتی از قبیل موارد زیر دارند:

کاهش وزن:

اسید کاپریک، اسید کاپلریک و اسید هگزانوئیک نسبت به دیگر اسیدهای چرب می‌توانند موجب افزایش سرعت سوخت و ساز شده و در نتیجه در کاهش وزن موثر باشند.

افزایش حساسیت به انسولین:

اسید کاپریک، اسید کاپلریک و اسید هگزانوئیک ممکن است نسبت به دیگر اسیدهای چرب حساسیت به انسولین در سلول‌های عضلانی را افزایش دهند.

اثرات ضد تشنج:

اسید کاپریک، اسید کاپلریک و اسید هگزانوئیک، به ویژه اسید کاپریک ممکن است اثرات ضد تشنج داشته باشند. اسید کاپریک در روغن هسته خرما (حدود ۰.۵ اسیدهای چرب تشکیل دهنده روغن خرما را تشکیل می‌دهد.) و روغن نارگیل یافت می‌شود.

چربی‌های اشباع نشده

چربی‌های تک اشباع نشده مفیدترین چربی‌های خوراکی هستند؛ پیوندهای دوگانه بین اتم کربن و ساختار این چربی‌ها به گونه‌ای است که جلو اکسیداسیون چربی‌های اشباع در بدن را گرفته و از بدن در مقابل چربی‌های مضر (LDL) محافظت می‌کنند.

چربی‌های چند غیر اشباع نیز کارایی چربی‌های تک غیر اشباع را دارا هستند با این تفاوت که چنانچه مصرف آن‌ها زیاد باشد به چربی‌های مضر تبدیل می‌شوند.

امگا ۳ و امگا ۶

امگا ۳ و امگا ۶ از اسیدهای چرب ضروری محسوب شده که در ساختار برخی چربی‌های چند غیر اشباع یافت می‌شوند. استفاده از مواد غذایی دارای این چربی‌ها در رژیم غذایی روزانه بدلیل تولید نشدن آن در بدن انسان ضروری است.

سلول‌های چربی بدن فقط در قسمت‌های قابل مشاهده بدن ما تجمع نیافته و در تمامی بدن گسترده و وظایف مختلفی را ایفا می‌کنند؛ برای مثال بافت مغز و سلول‌های عصبی یکی از انواع سلول‌های چربی محسوب می‌شوند. امگا ۳ و امگا ۶ برای سوخت و ساز روزانه بدن و حفظ سلامت بافت‌های چربی ضروری بدن مانند سلول‌های مغزی نقش حیاتی ایفا می‌کنند.

تحقیقات نشان داده‌اند دریافت روزانه ۲ الی ۳ میلی‌گرم امگا ۳ تاثیر مثبتی در درمان بیماری‌های عصبی مانند میگرن، استرس، تنش‌های عصبی و افسردگی دارد.

نکته:

میزان دریافت امگا ۶ (امگا ۶ در انواع روغن‌های مخصوص سرخ کردن نظیر روغن ذرت و آفتاب گردان با میزان بالا یافت می‌شود.) در مواد غذایی روزانه مصرفی، در زندگی شهری بسیار بالاتر از میزان امگا ۳ دریافتی بوده و به علت استفاده بدن از آنزیم واحد برای تجزیه این اسیدهای چرب، عدم تعادل بین مصرف امگا ۳ و امگا ۶ برای بدن مشکل‌ساز شده و بدن توانایی استفاده از امگا ۳ را از دست می‌دهد.