راه‌های درمان چاقی مرضی ۵_ بای پس معده

در ادامه مقاله راه‌های درمان چاقی مرضی۴ _اسلیو معده

تاریخچه و چیستی

عمل بای‌پس معده برای نخستین بار در سال ۱۹۶۷ میلادی توسط گروه جراحی ایتو و میسون در دانشگاه ایلینوی آمریکا به روش لوپ انجام شد. پس از آن ها و در سال ۱۹۷۴ گریفین و شاگردانش تکنیک فعلی جراحی بای پس معده به نام Roux-En-Y Gastric Bypass به صورت عمل جراحی باز به جهان معرفی کردند. در سال ۱۹۹۴ برای اولین بار جراحی بای‌پس معده به روش لاپاروسکوپی در آمریکا انجام شد؛ در حال حاضر روش لاپاروسکوپی شایع‌ترین نوع عمل جرحی بای‌پس معده در آمریکا محسوب می‌شود.

در عمل جراحی بای‌پس معده ابتدا یک قسمت به اسم پاچ با حجم تقریبی ۳۰ میلی‌لیتر در معده ایجاد و سپس قسمت میانی معده به نام ژژنوم( روده کوچک به سه بخش دوازدهه(دئودنوم) که به ۲۰ الی ۲۵ سانتی‌متر اولیه گفته می‌شود.، ژژنوم که به یک و نیم متر بعد از دوازده اطلاق می‌شود و ایلئوم که به ۴ متر پایانی روده کوچک یا برایک گفته می‌شود.) به پاچ متصل، و به این ترتیب قسمت زیادی از معده و دوازدهه از مسیر گوارش حذف می‌شود.

عمل جراحی بای‌پس معده به طور معمول برای افراد دارایBMI بالاتر از ۴۰ توصیه می‌شود و در افراد دارای BMI ا۳۵ الی ۴۰ که عوارض چاقی در آن‌ها احتمال مرگ را افزایش مشهود داده باشد؛ همانند افراد مبتلا به بیمار‌های قلبی، دارای گرفتگی رگ‌های قلبی و مغزی، افراد مبتلا به کبد چرب شدید و دارای مشکلات شدید در مفاصل پا.

*نکته

عمل بای‌پس معده می‌تواند بین ۶۰ الی ۸۰( بسته به میزان اضافه وزن) درصد از وزن بیمار مبتلا به چاقی مرضی را در یکسال کاهش دهد؛ در صورت رعایت نکردن رژیم مشخص توسط افرادی که اقدام به انجام عمل جراحی بای‌پس معده نموده‌اند، احتمال بازگشت وزن ظرف یک سال پس از زمان انجام عمل جراحی بالا است.

**نکته

این عمل به عنوان یکی از راه‌های درمان بیماری دیابت نوع دوم محسوب می‌شود؛ در بیش از ۷۰ درصد از موارد پس از این عمل بیمار درمان شده و در دیگر موارد نیاز بیمار به دارو و یا انسولین کاهش محسوس خواهد داشت.

بایدها و نبایدها پیش از عمل جراحی بای‌پس معده

پیش از عمل جراحی بای‌پس معده فرد داوطلب برای انجام عمل باید از نظر جسمانی و روانی بررسی و مشاوره‌های لازم را دریافت کند. این افراد معمولا دو هفته پیش از انجام عمل جراحی زیر نظر متخصص رژیم غذایی متشکل از:

– ۵ الی ۷ وعده مایعات در روز که جایگزین غذاهای پر کربوهیدرات خواهد شد.

– مصرف روزانه دو لیتر آب

– اضافه کردن سبزیجات در رژیم غذایی روزانه را شروع خواهند کرد تا با کوچک‌تر شدن کبد، دسترسی تیم جراحی به معده و روده را ساده‌تر سازند.

افراد با مشخصات زیر هرگز اقدام به عمل جراحی بای‌پس معده نکنند:

۱. افراد دارای سابقه عمل‌های جراحی قلب باز، معده و یا روده.

۲. در دوران بارداری و شیردهی

۳. افرادی که قصد بارداری در بازه ۱۸ ماه پس عمل را دارا هستند.

۴. در افراد زیر ۱۸ سال و یالای ۷۰ سال(در افراد بالای ۶۵ سال به طور معمول ریسک عمل جراحی افزایش می‌یابد.

۵. افراد مبتلا به سندرم دامپینگ ( این سندرم به علت تخلیه سریع محتویات معده به روده ایجاد می‌شود.)

عوارض عمل جراحی بای‌پس معده

۱. نشت مواد غذایی به فضای شکمی از محل برش و احتمال عفونت اعضای داخلی

۲. آسیب طحال

۳. ایجاد لخته در اندام‌ها

۴. آمبولی ریه

۵. عوارض ریوی همچون ذات‌الریه

۶. خونریزی از محل بخیه‌ها

۷. ریفلاکس معده در چند ماه اول پس از عمل

۸. ابتلا به سندرم دامپینگ

۹. کم‌خونی و پوکی استخوان به دلیل کاهش جذب اسید فولیک، آهن، ویتامین ب ۱۲ و کلسیم.

۱۰. انسداد روده که عمدتا به دلیل ندوختن فضای خالی بین قوس‌های روده باریک و ایجاد فتخ داخلی ایجاد می‌شود.

۱۱. تنگی دهانه آناستوموز معده با روده یا تنگی دهانه آناستوموز بین روده با روده

۱۲. ایجاد سرطان در قسمت باقی مانده معده

رژیم غذایی در عمل جراحی بای‌پس معده

پس از کلیه عمل‌های مربوط به دستگاه گوارشی و کاهش وزن نیاز به رعایت رژیم غذایی مشخص جهت موفق بودن درمان است. این رژیم غذایی در عمل جراحی بای‌پس معده به ۴ نوع رژیم مختلف در بازه‌های زمانی مشخص است.

بازه اول: هفته آغازین

غذاهای مایع و سوپی شکل بون ذرات بزرگ جامد(غذا پس از میکس شدن فلیتر و ذرات بزرگ آن تصویه شود.) به همراه آب میوه‌های طبیعی و میکس شیر با میوه( همانند غذا باید فیلتر شوند.)

بازه دوم: هفته دوم تا چهارم

در این بازه میتوانید از غذاهای معمول با رعایت نکات زیر استفاده کنید.

۱. سه الی چهار وعده غذایی در روز با فاصله حداقل دو ساعت مصرف شود. در این دوره ریزه خواری ممنوع است.

۲. نوشیدنی‌های گازدار، چرب(قهوه)، تنقلات، غداهای دارای چربی بالا، شیرینی‌جات و غذاهای پر ادویه ممنوع هستند.

۳. روزانه ۱ تا ۱.۵ لیتر مایعات سالم مثل چای، آب و آب میوه طبیعی مصرف شود.

۴. بنابر توصیه پزشک از شربت‌های مولتی ویتامین جهت جایگزینی ویتامین‌های دریافت نشده از مواد غدایی استفاده شود.

بازه سوم: پایان ماه اول تا پایان عمر!!!

ضمن رعایت رژیم غذایی ماه اول می‌توانید ورزش‌های سبک و غیربرخوردی(همانند تکواندو، بوکس، کشتی، فوتبال و…) را شروع و میوه‌های کامل را به رژیم غذایی خود در میان‌وعده‌ها اضافه کنید.

بسته به میزان اضافه وزن شما در این دوره بین ۲۰ تا ۵۰ کیلو کاهش وزن برای شما پیش‌بینی می‌شود. برای تثبیت وزن و عدم بازگشت وزن شما باید رژیم غذایی خود را از نظر زمانی رعایت کرده و جزئی از اصول زندگی خود کنید. در صورت افزایش دوباره حجم غذا در هر وعده یا ریزه خواری زیاد امکان بازگشت معده به حجم سابق و اضافه وزن دوباره در فرد وجود دارد.

* اخطار

استفاده از مشروبات الکلی، قهوه و آبمیوه‌های مصنوعی ممنوع است؛ همچنین از دراز کشیدن بلافاصله پس از خوردن غذا پرهیز کنید.

*اخطار

افرادی که عمل جراحی بای‌پس معده را انجام داده‌اند به دلیل کاهش جذب ویتامین‌ها و مواد معدنی باید تا پایان عمر از مکمل‌های دارویی استفاده کنند تا از بیماری‌های ثانوی نظیر پوکی استخوان و کم خونی جلوگیری کنند.